Vorige maand kondigde de directie van Caterpillar aan dat 1.400 jobs verloren gaan op de site van Gosselies. Dat komt bovenop 200 tijdelijke contracten die niet verlengd worden en 500 tijdelijke contracten die sinds mei 2012 verloren gingen. Alles samen zijn er dus meer dan 2.000 mensen die hun job verloren.
Artikel door Thomas (Namen) uit de aprileditie van ‘De Linkse Socialist’
Explosieve context
In februari alleen gingen 923 bedrijven in dit land failliet. Daarnaast zijn er grote afdankingen en sluitingen met na ArcelorMittal, Ford, Duferco,… nu ook de dreiging van een sociaal bloedbad in Gosselies. De syndicale delegaties gebruiken de slogan ‘Neen aan door de beurs opgelegde afdankingen’. Daarmee wijzen ze terecht op de belangrijkste reden voor de beslissing van de multinational: de aandeelhouders willen nog meer winsten realiseren en aarzelen daartoe niet om de arbeiders die aan de basis van de rijkdom van het bedrijf liggen op te offeren.
Omwille van de opgelegde eenmaking van het statuut van arbeiders en bedienden – en de mogelijkheid dat rechtbanken vanaf juli bij gebrek aan een eenheidsstatuut alle arbeiders opzegtermijnen voor bedienden toekennen – wordt het afdanken van arbeiders mogelijk duurder. Een aantal patroons houdt daar nu al rekening mee en gaat sneller over tot afdankingen omdat arbeiders nu nog in de solden staan.
De vakbondsdelegaties bij Caterpillar bereiden zich voor op een lange strijd. Ze doen dat op een goede manier. Er wordt gepoogd om alle arbeiders mee te krijgen en te politiseren via personeelsvergaderingen. De vakbonden slagen er in om 2.000 arbeiders gedurende twee uur rustig te laten discussiëren om vervolgens terug aan het werk te gaan. De organisatie van dergelijke personeelsvergaderingen toont de autoriteit van de bonden in het bedrijf. Het kan de basis leggen voor een brede betrokkenheid bij de strijd.
Spitstechnologie in tijden van crisis
De bonden wijzen erop dat de vestiging in Gosselies erg krachtige en performante machines produceert. Ondanks de kwaliteit van de geleverde producten, zorgt de economische conjunctuur ervoor dat het moeilijker is om de machines verkocht te krijgen. De kwaliteit maakt ze immers ook duur.
Dat is een tegenstelling die het failliet van dit systeem eens te meer aantoont: in Gosselies worden minder vervuilende motoren geproduceerd, maar de verkoop stokt omdat de prijs een kwart boven die van machines van mindere kwaliteit ligt. Op een ogenblik dat onderzoek naar en ontwikkeling van ecologische motoren een prioriteit zou moeten zijn, zien we het omgekeerde. Enkel als de productiemiddelen voor spitstechnologie en de sleutelsectoren in publieke handen komen, zal het mogelijk zijn om technologische en ecologische stappen vooruit te zetten.
We zijn het eens met Antonio Cocciolo, de voorzitter van de metaalbond van het ABVV in Henegouwen-Namen, toen die stelde: “We staan vandaag buiten alle politieke beslissingen. We moeten een openbare macht worden op lokaal en Europees vlak en banden aangaan met de arbeiders in andere Europese landen.” En nog: “Volledige delen van de economie, zoals energie of de banken, moeten onder publieke controle komen. (…) De economische crisis is een zegen voor het patronaat die een versnelling hoger schakelt in de schokpolitiek met chantage rond delokalisatie om maximale flexibiliteit te bekomen of de productie te delokaliseren om de winsten te vergroten.”
De directie van Caterpillar maakt van de gelegenheid gebruik om alle collectieve akkoorden in vraag te stellen of te herroepen. Alle verworvenheden van de interne syndicale strijd worden op de helling geplaatst. Zo werd in het verleden afgedwongen dat er niet met interimarbeid werd gewerkt. Nu komt de interim terug met het CPS (Caterpillar Production System), een werkwijze die een vorm van Toyotisme overgoten met wat Caterpillar-saus vormt. Het systeem is gericht op het maximaliseren van de flexibiliteit om de assemblagetijd te beperken. Daartoe wordt onder meer gewerkt met individuele premies. Gosselies is het Europese proefproject voor deze werkwijze.
Het Toyotisme of de just-in-time productie is erop gericht om geen stock te produceren, maar enkel te produceren naargelang er bestellingen binnen komen. Het gaat gepaard met een harde neoliberale politiek waarbij een extreme flexibiliteit van de arbeiders wordt geëist. Die moeten meer en sneller produceren aan een betere kwaliteit, maar met minder tijd. Er zijn kwaliteitscentra opgezet om enkele arbeiders ook zelf ideeën te laten geven over hoe de productie verder kan aangescherpt worden.
Uiteraard zijn socialisten voor een kwaliteitsvolle productie en dit liefst met zo weinig mogelijk arbeidstijd en met een betrokkenheid van de arbeiders bij het bepalen van het productieproces. Maar het doel van het Toyotisme is om zoveel mogelijk winst met zo weinig mogelijk personeel te realiseren. Wij willen iets anders: de rijkdom en de arbeidstijd verdelen en de concurrentielogica vervangen door een geplande productie gericht op de sociale behoeften.
Geen enkele sector ontsnapt aan de crisis
Het onderwijs, de federale ambtenaren, de gezondheidszorg, de gepensioneerden, de werklozen, de arbeiders in de private sector,… Net zoals elders in Europa worden alle arbeiders en hun gezinnen getroffen door de crisis. Er is een politiek alternatief nodig om een einde te maken aan de hebzucht van de speculanten, bankiers en grote aandeelhouders wiens politieke vertegenwoordigers ons enkel besparingen bieden.
De arbeiders van Caterpillar hebben een traditie binnen de arbeidersbeweging, ze zijn steeds aanwezig op betogingen en betuigen hun solidariteit met andere getroffen arbeiders. Er werden meteen banden gesmeed met de metallo’s van ArcelorMittal. Het is inderdaad nodig om tot eengemaakte strijd te komen. De solidariteit kan versterkt worden doorheen een ambitieus actieplan waarmee wordt ingegaan tegen de lawine van jobverliezen die maar blijft razen.
Concurrentie is het wapen van de rijken, solidariteit dat van de arbeiders
Een kleine wandeling door de regio van Charleroi volstaat om de vele tekorten in deze samenleving vast te stellen, maar ook om het enorme potentieel te zien indien alle productiemiddelen die door het patronaat bij het grof vuil gezet zijn effectief zouden benut worden in het belang van de meerderheid van de bevolking. Het nationaliseren van de productiemiddelen zou duizenden jobs kunnen opleveren en zou in het geval van Gosselies betekenen dat een performante fabriek kan bouwen aan milieuvriendelijke en kwaliteitsvolle motoren en machines.
