Heeft u het ook al gemerkt? Ondanks de dramatische sluitingen van Ford Genk en Mittal in Luik, ondanks de cascade aan faillissementen in de nasleep ervan, ondanks de ontwrichting van hele wijken, steden en regio’s, ondanks de duizelingwekkende opmars van armoede… blijven politici, patroons, hun ‘onafhankelijke’ studiebureaus en hun ingebedde persmeute zich hardnekkig vastklampen aan de mythe dat het ergste voorbij is.
Artikel door Eric Byl uit de februari-editie van ‘De Linkse Socialist’
Die mythe is gebaseerd op de illusie dat het proces van “creatieve vernietiging” weldra uitgeraasd zal zijn. Dat oude “onproductieve” sites – lees: die onvoldoende winst genereren – daarbij plaats zullen gemaakt hebben voor nieuwe productieve investeringen. Bij de economische elite vindt men die theorie van “creative destruction” van de Oostenrijks/Amerikaanse economist Schumpeter (1883-1950) geniaal. Eindelijk een verklaring voor het verschijnsel van boom en bust, dat het kapitalisme al van bij haar ontstaan achtervolgt. Dat Schumpeter daarvoor ten rade moest bij Marx, vergeet die elite maar al te graag.
In het Communistisch Manifest (1847) wees die ‘de gedurige revolutie van technische productievoorwaarden als gevolg van de concurrentie’ aan als belangrijkste ontwikkelingswet van het kapitalisme. In tegenstelling tot Schumpeter had Marx er bovendien al meteen de beperkingen van ingezien. Koortsachtige concurrentie, toonde hij aan, zou de kostprijs van kapitaals-investeringen (vooral in research en machines) enorm opdrijven; kleinere producenten zouden door grotere weggeconcurreerd worden; concurrentie zou gepaard gaan met monopolies, kartelvorming en andere; het kapitalisme zou haar eigen doodgraver, de arbeidersklasse, creë ren; het vereiste investeringskapitaal zou uiteindelijk te groot worden om private investeerders te verleiden.
Vorig jaar stegen de aandelen op de Europese beurzen met 15%, die op de beurs van Japan met 25%. In de eerste drie weken van dit jaar kwam daar in Europa nog eens 3% bij en in Japan 5%. Vergelijk dat maar eens met de habbekrats op je spaarrekening of je langetermijn rekening. In de eerste negen dagen van 2013 vond maar liefst 22 miljard dollar zijn weg naar de wereldwijde aandelenbeurzen! Is daarmee het ergste van de crisis voorbij? Neen.
‘Specialisten’ verklaren die opmars van aandelen met de belofte van de ECB om Europese banken niet te laten vallen, met het begrotingsakkoord van eind vorig jaar in de VS, de afname van de rentevoeten op Spaanse en Italiaanse obligaties en de versoepeling van Basel III dat de kapitaalsvereisten voor banken regelt. Maar daartegenover staan de verontrustende toename van de werkloosheid in Europa en een hele reeks nieuwe deadlines. Midden februari moet het Amerikaans schuldplafond alweer opgetrokken worden, de Spaanse overheid moet haar banksysteem overeind houden zonder de economie van recessie in depressie te duwen en de Ierse overheid moet weldra opnieuw beroep doen op de financiële markten.
Hoezeer Di Rupo en co bovendien hun fiscale gunstregimes in Davos en elders ook aanprijzen, de bekomen investeringen hebben een hoog speculatief gehalte en zijn hoe dan ook een kleinigheid vergeleken bij de cashberg van bij de 8.000 miljard dollar die bedrijven wereldwijd opgestapeld hebben maar weigeren productief te investeren. Wat verklaart de opmars van de beurs dan wel? Volgens de linkse socialisten is het de zoveelste bubbel, na de dotcom, de grondstoffen, de obligaties e.a. Zonder zich vragen te stellen over de economische fundamenten loopt heel de kudde kapitaalbezitters erachter aan. Dat de regering, bij monde van financieminister Vanackere, de bevolking wil aansporen om ook haar spaarcenten op die casino te vergokken illustreert dat niemand van het establishment ook maar één les geleerd heeft uit de vorige fase van de crisis.
