Op onze zomerschool was er een linkse socialist uit Nigeria die onder meer toelichting gaf bij de recente gebeurtenissen in dat land. Nigeria was dit jaar het eerste land waar een algemene staking losbarstte. Het protest was gericht tegen de verhoging van de brandstofprijzen. De discussie op de zomerschool werd voorbereid met een verslag van een nationale bijeenkomst van de Democratic Socialist Movement midden april.
Midden april was er een bijeenkomst van het Nationaal Comité van de Democratic Socialist Movement (DSM) met een 85-tal aanwezigen uit het hele land. De bijeenkomst bediscussieerde een bilan van de strijdbewegingen eerder dit jaar en uiteraard ook hoe we de strijd voor verandering kunnen verderzetten. Er waren enkele gasten op de bijeenkomst, waaronder Abiodun Aremu van het Joint Action Front.
Geen hoop onder het kapitalisme
Segun Sango, de algemeen secretaris van de DSM, leidde de discussie over Nigeria in. Hij wees op de nauwe banden tussen Nigeria en de rest van de wereld. Op een ogenblik dat alle economische indicatoren wijzen in de richting van een verdere achteruitgang en het enige antwoord van de kapitalisten daarop bestaat uit meer besparingen (zeker in Europa), dan ziet het er niet goed uit. In Europa is er een enorme werkloosheid.
De banden tussen de situatie van de wereldeconomie en de economische situatie in Nigeria zijn veelvoudig. Veel mensen in Nigeria en andere minder ontwikkelde landen kijken naar Europa of de VS als landen met enorme mogelijkheden. De afgelopen jaren was er een enorme migratie van mannen en vrouwen die de helse omstandigheden van Nigeria wilden ontvluchten in de hoop elders een betere toekomst te vinden. De massale werkloosheid in Europa en in de VS geeft aan dat er daar niet bepaald een betere toekomst wordt gevonden.
Als grote kapitalistische machten zoals de VS en Europa een dergelijke diepgaande economische crisis kennen, dan zal dit ook doorsijpelen in neokoloniale landen als Nigeria. Op kapitalistische basis is er geen enkel vooruitzicht van vooruitgang voor de meerderheid van de bevolking. Daarom moeten we blijven opkomen voor een socialistisch alternatief.
Verraad van de staking in januari. Een gemiste kans
De algemene staking van januari bood een enorme kans voor radicale verandering. Het was de grootste en meest verspreide algemene staking ooit in het land. Miljoenen mensen kwamen op straat en dat doorheen het hele land. Er was een enorme eenheid onder de arbeiders en armen, en dat in een land dat door lokale en buitenlandse analisten vaak wordt omschreven als een onhoudbare lappendeken van etnische en religieuze groepen.
In Kano waren er christelijke jongeren die voor de ordedienst van de betogers zorgden toen de moslims aan het bidden waren, ook het omgekeerde gebeurde. Er was geen enkele bomaanslag tijdens de staking. Volgens Segun Sango bevestigt dit het standpunt van de DSM dat enkel de arbeidersklasse, jongeren en armen voor een echte eenheid in Nigeria kunnen zorgen en de nationale kwestie kunnen oplossen. Het is omwille van ons vertrouwen in de arbeidersklasse dat we oproepen tot een nationale grondwetgevende vergadering met vertegenwoordigers van de arbeiders, jongeren en armen om te bepalen of en op welke manier Nigeria een eengemaakt land moet vormen en onder welke voorwaarden dit kan. Dit betekent niet dat socialisten steeds voor separatisme zijn, maar tegelijk verdedigen we evenmin een gedwongen eenheid. Deze eenheid is destijds door het Britse kolonialisme opgelegd zonder enig debat onder de bevolking.
De staking toonde de enorme macht van de arbeidersklasse, maar er werd geen volledige overwinning bereikt waarbij de prijsstijging werd ingetrokken. Dat kwam omdat de leiders van de arbeidersbeweging bang waren van de massabeweging en van de mogelijkheid dat die massabeweging het regime zou gaan bedreigen. De staking werd snel afgeblazen. Maar gedurende zes dagen hing de asociale regering van president Jonathan in de touwen omwille van het massaprotest. Ook de neoliberale oppositiepartijen werden door de betogers gepasseerd.
Het verraad van de staking door de leiding van de Nigeriaanse vakbondsfederaties NLC en TUC was geen verrassing. Socialisten hebben er steeds op gewezen dat er nood is aan een duidelijke visie over een alternatieve samenleving die breekt met het kapitalisme. Zoniet staan we minder sterk in de strijd om de belangen van de arbeiders en de armen te verdedigen.
Toen de eisen van de stakers en betogers in de richting van ‘regimeverandering’ gingen, blokkeerden de leiders van de vakbonden en werd de staking afgeblazen. De DSM stelde tijdens de staking dat we ons moesten voorbereiden op het overnemen van de politieke macht door de arbeiders en jongeren om niet alleen de stijging van de brandstofprijzen ongedaan te maken, maar ook de op winsten beluste oliemultinationals en managers de deur te wijzen zodat we de volledige energiesector in publieke handen zouden kunnen nemen.
Voor de vakbondsleiders was deze politieke eis onverenigbaar met de eis van een verlaging van de brandstofprijzen. Maar uiteindelijk werd ook de eis van de prijsverlaging niet volledig afgedwongen. Het verraad van de staking betekent op korte termijn dat er een kans om de samenleving te veranderen is verloren. Het is een verloren kans om iets te doen aan de enorme miserie in het land, volgens het Nationale Bureau van de Statistiek leven meer dan 100 miljoen Nigerianen in armoede (op een bevolking van 170 miljoen).
De uiteindelijke gedeeltelijke intrekking van de prijsverhoging voor brandstof ging gepaard met eisen van de sector om de deregulering op te drijven. Er wordt geëist dat de volledige olie-industrie wordt verkocht aan private bedrijven en multinationals.
Socialisten steunen de eis om alle verantwoordelijken in het omkoopschandaal rond de subsidies voor brandstof te vervolgen. Maar die mensen in de gevangenis zetten, zal niet volstaan. We moeten de oliebedrijven zelf uit de handen van de managers halen en in publieke handen onder de democratische controle van de arbeiders plaatsen. Enkel door de volledige oliesector in publieke handen te nemen, kunnen we ervoor zorgen dat de enorme middelen in het land ook ten goede komen aan de werkende bevolking en de armen.
Om Nigeria uit de greep van de miserie te halen, moeten we het asociale beleid aan de kant schuiven en vervangen door een regering van arbeiders en armen met een socialistisch programma van publiek bezit van de sleutelsectoren van de economie onder democratische controle en beheer van de werkende bevolking. Een breuk met het kapitalisme is nodig om de enorme rijkdommen in het land ten dienste van de bevolking te plaatsen.
Vakbonden
De vakbonden in Nigeria spelen een belangrijke rol, zeker in de dagelijkse strijd rond lonen en arbeidsvoorwaarden. Maar marxisten erkennen de beperkingen van de vakbonden, zeker waar ze zoals in Nigeria worden geleid door een corrupte pro-kapitalistische bureaucratie. De leiding van de federaties NLC en TUC hebben steeds opnieuw aangetoond dat ze het kapitalisme niet willen bestrijden.
De oplossing hiervoor bestaat erin dat socialisten en strijdbare syndicalisten in de arbeidersbeweging actief zijn en daar opkomen voor strijdbare en democratische vakbonden die van onderuit worden gecontroleerd waarbij de leiding verantwoording verschuldigd is aan de basis. We moeten dat verbinden met het opzetten van organisaties en comités aan de basis zowel binnen als buiten de officiële vakbondsstructuren om zo de strijd beter te kunnen organiseren.
