Een 50-tal lokale en nationale mandatarissen van het Vlaams Belang zijn inmiddels overgelopen naar N-VA. De overstap van Jurgen Ceder, voormalig fractieleider van het VB in de Senaat, leidde tot controverse waarop de N-VA een (tijdelijke?) VB-overloop-stop aankondigde. De liberale concurrenten van Open Vld grepen de komst van de vele VB’ers aan om De Wever hierop te pakken. Dat zoveel VB’ers zonder problemen overstappen naar een liberale partij als N-VA is veelzeggend, dat N-VA geen probleem heeft met de VB’ers evenzeer.
Vl-exit
In alle peilingen moet het Vlaams Belang veel terrein prijs geven tegenover vorige verkiezingen. Bij de gemeenteraadsverkiezingen wordt het moeilijk om de ruim 900 lokale verkozenen te behouden. Bij de volgende nationale verkiezingen zal een groot aantal parlementszetels van de partij verdwijnen, en met die zetels ook de financiering door Belgisch belastinggeld waar het VB zo afhankelijk van is. De overgang naar een kleinere partij laat niet op zich wachten tot na de verkiezingen, de leegloop is nu al volop bezig. Stilaan kunnen we spreken van een ‘Vl-exit’.
Een 50-tal mandatarissen (het AFF publiceerde een vrij volledig overzicht dat niet wordt betwist door N-VA of VB) trok van het Vlaams Belang naar N-VA, de partij die volgens de verwachtingen een grote doorbraak zal kennen op 14 oktober en waar er dus wel wat postjes te verdelen zijn.
Een andere groep die wellicht minstens even groot is, houdt het volledig voor bekeken. Sommigen onder hen hadden wel de stap naar N-VA willen zetten, maar konden dit niet omwille van hun uitgesproken profiel. Na de recente controverse wordt het wel heel moeilijk om bijvoorbeeld ex-VB-voorzitter Vanhecke openlijk te aanvaarden als N-VA-kandidaat ook al staan zijn naaste ex-VB-vrienden en ook zijn schoonvader wel op de kieslijsten van die partij.
Voor het Vlaams Belang doet het vertrek van een groot aantal mandatarissen ongetwijfeld pijn. Anderzijds maakt het een einde aan de interne ruzies die de afgelopen jaren welig tierden. Dewinter heeft het pleit gewonnen en houdt zijn partij strak in handen. Wie daar een probleem mee heeft, moet maar bij De Wever aankloppen. Op deze manier kan Dewinter zijn partij voorbereiden op een tocht(je) door een woestijn, niet als buitenparlementaire kracht zoals in de jaren 1970 maar met een beperktere aanwezigheid in de verschillende parlementen. Bovendien benadrukt de komst van de vele VB’ers bij N-VA de grote spreidstand van die partij, een spreidstand die enkel houdbaar is zolang overwinningen worden geboekt. Als de zeepbel van De Wever barst, dan wil Dewinter klaar staan.
In Frankrijk zagen we hoe extreemrechts kan terugkeren. De voorbije jaren was er ook daar een leegloop van het FN en ging Sarkozy met een groot deel van de kiezers van Le Pen lopen. Het voorbeeld van ‘aanvaardbaar’ rechts (ook al viel er bij Sarkozy regelmatig een ranzig racisme op te merken) dat extreemrechts terugdrong, werd ook bij ons als voorbeeld gezien. Het resultaat is dat Sarkozy racisme aanvaardbaar maakte, hij zijn beloftes niet kon waarmaken en extreemrechts bij de daaropvolgende electorale neergang van Sarkozy versterkt kon terugkeren. Ongetwijfeld wordt ook in VB-kringen met een dergelijk scenario in ons land rekening gehouden.
Wie bij de hond slaapt…
Ondertussen hebben zowat alle gevestigde partijen de komst van de VB’ers naar N-VA aangegrepen om die partij aan te pakken. Op 1 mei deed Freya Van Den Bossche (SP.a) dat in Gent, Groen-kopstuk Almaci schreef er een tribune over voor Knack en Patrick Dewael (Open Vld) zag een kans om de liberale concurrenten een hak te zetten. Het argument daarbij is telkens dat de N-VA met de VB’ers ook hun racisme en extreemrechtse standpunten overneemt. Wie bij de hond slaapt, krijgt zijn vlooien. En als er 50 honden zijn, zullen er ongetwijfeld een aantal met vlooien zijn.
Het klopt dat voormalige VB’ers zoals Van Overmeire, Ceder, Vanhecke, Stevenheydens,… een verleden van racisme en extremisme hebben. Vanhecke werd samen met Dewinter actief en genoot een opleiding bij de voortrekkers van de naderhand verboden privémilitie VMO. Van Overmeire en Ceder komen uit NSV-kringen en aarzelden in hun studententijd niet om ook de ‘gespierde’ acties van die groepering te ondersteunen. Nu komen ze uiteraard klagen dat niet zij maar de linkerzijde tot geweld overging. Wie de acties van NSV heeft gezien, weet wel beter. De Morgen publiceerde een artikel waarin het spreekt van minstens acht ooggetuigen die Ceder in 1984 aan het werk zagen tijdens een gewelddadige aanval op politieke tegenstanders waarbij een ernstig gewonde viel. Ceder wordt daar volgens ooggetuigen verantwoordelijk voor geacht, ook al werd hij nadien vrijgesproken voor de rechtbank wegens gebrek aan bewijzen. Alleszins was hij als NSV-voorzitter politiek verantwoordelijk.
Het bleef overigens niet beperkt tot meer gespierde acties in de studententijd van Ceder, Vanhecke,… Ook later lieten ze zich niet onbetuigd. Toen wij in 1996 in Brugge met verregaand fysiek geweld vanwege een extreemrechtse jongerengroep werden geconfronteerd, bleek dat deze groep onder de directe verantwoordelijkheid van Vanhecke viel. Jurgen Ceder hebben wij in 2003 in levende lijve ontmoet. Het was in Dilbeek bij een actie van Blokbuster tegen een meeting met Dewinter. Een ordedienst van het VB, toen nog Vlaams Blok, ging over tot een aanval. Ceder was verantwoordelijk voor de ordedienst en liet hen eens goed te keer gaan. In Dilbeek organiseerde Ceder een systematische laster- en intimidatiecampagne tegen onze lokale militanten.
Dit soort figuren komt nu vertellen dat ze een probleem hadden met de ‘stijl’ van het Vlaams Belang, een stijl die ze zelf mee vorm hebben gegeven. Er wordt maar erg voorzichtig afstand genomen van de vroegere politieke standpunten, verschillende huidige N-VA’ers schreven mee aan het 70-puntenprogramma van het Blok. Wellicht is de overstap naar N-VA vooral ingegeven door bezorgdheid om de verdere politieke loopbaan.
Uiteraard betekent de komst van figuren als Ceder, Van Overmeire,… en in werkelijkheid ook Vanhecke en Van den Eynde (die zich omwille van de ‘perceptie’ moeten beperken tot stemoproepen van buiten hun nieuwe partij) niet dat N-VA plots een afkooksel van het Vlaams Belang is geworden. Maar het is opvallend dat de N-VA er geen probleem mee heeft om een vrij grote en door de jaren heen min of meer georganiseerde fractie van het Vlaams Belang zomaar op te nemen.
Hierdoor wordt de spreidstand rond het kernprogramma van puur onversneden liberalisme overgoten met een Vlaams-nationalistische saus bijzonder groot. De N-VA telt (voormalige?) straatvechters in de rangen die in hun studententijd niet zouden geaarzeld hebben om de N-VA’ers die op de Gay Pride aanwezig waren met een spandoek een fysiek lesje te leren. Zolang het electoraal goed gaat, zal dit mogelijk weinig problemen opleveren. Maar eens er een grotere krapte is bij de verdeling van postjes, zal de spreidstand een groot probleem vormen. De problemen die het VB heeft gekend bij het ‘krimpen’ zullen daar maar klein bier tegenover lijken.
Wij delen niet het standpunt van diegenen die nu N-VA zullen uitroepen tot een neo-fascistische partij. Het blijft een partij die in essentie wordt gedomineerd door een kleinburgerlijke leiding die met een populistisch discours een breder ongenoegen electoraal kan vertalen. Dat is een erg onstabiele basis waarbij er figuren uit wel erg diverse hoeken worden aangetrokken. Anderzijds zijn we natuurlijk wel bezorgd dat een grote groep Blokkers van het eerste uur zomaar wordt toegelaten en op die manier de reeds aanwezige groep van ‘aangebrande’ N-VA’ers kan versterken.
