De SPD van premier Schröder leed de afgelopen periode een reeks pijnlijke nederlagen in lokale verkiezingen. De reden hiervoor: “Agenda 2010”, het omvangrijkste besparingsprogramma op de kap van arbeiders, werklozen, jongeren en gepensioneerden in Duitsland sinds de Tweede Wereldoorlog.
Tania Niemeyer
Agenda 2010 omvat o.a. aanvallen op de werkloosheidsuitkering, de gezondheidszorg en de pensioenen. Werklozen zullen in de toekomst gedwongen worden om gelijk welke job te aanvaarden (ook al is die job aan de andere kant van het land). De werkloosheidsuitkering wordt in de tijd beperkt en zal na 1,5 jaar terugvallen op een OCMW-uitkering. Dit betekent dat mensen sneller in de armoede zullen terechtkomen. Tot nu toe was een gewoon doktersbezoek gratis, maar ook dat zal veranderen.
De achtergrond voor het asociale beleid van Schröder is de aanslepende economische crisis. Duitsland wordt geconfronteerd met een toenemende werkloosheid (officieel 4,2 miljoen) en een gigantisch begrotingstekort. Schröder is niet in staat om aan de Maastricht-criteria te voldoen en veel steden en gemeenten zijn feitelijk failliet. De gewone man zal voor de crisis moeten betalen. De grote bedrijven en de rijken krijgen de ene belastingsverlaging na de andere.
Omwille van de traditioneel sterke band tussen de vakbonden en de sociaal-democratische SPD kon Schröder tot nu toe op de steun van de vakbondsleiding rekenen. Hoewel de vakbonden begin dit jaar een aantal lokale en veelal symbolische acties tegen de besparingsplannen organiseerden, hadden ze beloofd om geen protest meer op de been te brengen.
Dat blijkt niet te lukken. In oktober gingen de congressen van de 2 grootste vakbonden door, IG Metall en Ver.di (die alle werknemers uit de dienstensector, inclusief alle openbare diensten, organiseert). De vakbondsleiding moest rekening houden met de enorme woede onder de basis en gebruikte daarom een meer strijdbare retoriek. Maar dat was niet alles. Traditioneel worden politici uitgenodigd om een toespraak te houden. Deze keer werden ze in het beste geval met ijskoude stilte ontvangen. Meestal werden ze echter op boegeroep onthaald. Sommigen hadden affiches waarop stond: “Dit beleid verdient geen applaus, maar verzet.”
De nieuwe voorzitter van IG Metall moest dan ook stellen: “als de sociaal-democratie zo voortdoet dan kan ze in de toekomst mischien geen politieke bondgenoot meer zijn voor ons”. Het is in dit kader dat moties van linkse vakbondmilitanten succes hadden, vooral een motie die opriep tot deelname aan een nationale betoging op 1 november in Berlijn. Het congres besloot eensgezind de betoging te ondersteunen en ervoor te mobiliseren. De poging van voorzitter Bsirski om de oproep tot actie zo vaag en abstract mogelijk te houden, viel in het water.
Dit is een enorm succes. Het is de eerste keer dat de vakbondsleiding verplicht wordt om tegen het beleid van haar sociaal-democratische vrienden in de regering te mobiliseren.
In de deelstaat Nord RheinWestfalen was er al een betoging van 45.000 staatsbedienden tegen de verhoging van werkuren en aanvallen op het vakantiegeld en de eindejaarspremie. Meer dan 15.000 metaalarbeiders uit de regio Süddeutschland namen deel aan stakingsakties tegen aanvallen op de sectorale CAO’s. Op 14 oktober zetten ploegen van Daimler Chrysler (12.000 man) hun werk stop om tegen de aanvallen op hun statuut te protesteren. Dit gebeurde één week na werkonderbrekingen bij Daimler, Porsche en Bosch.
De idee om op 1 november in Berlijn te betogen is voor de eerste keer besproken op een nationale coördinatiemeeting van werklozeninitiatieven, Attac, etc. eind augustus. Het idee werd gelanceerd door onze Duitse zusterpartij SAV (Sozialistische Alternative). SAV, in samenwerking met Internationaal Verzet, organiseerde een staking van 1500 scholieren (vooral uit het beroepsonderwijs) in Kassel. Omwille van dit succes was één van onze leden de officiële spreker voor de jongeren op de betoging.
Met 100.000 deelnemers werd de betoging veel groter dan verwacht, een uitdrukking van de enorme woede die aanwezig is. En dat ondanks het feit dat de vakbondsleiding in de praktijk geen campagne heeft gevoerd.
SAV voert nu campagne voor een algemene 24-uren staking om de Agenda 2010 effectief te kunnen stoppen. Het is duidelijk dat er in Duitsland een enorme strijdbaarheid bestaat en alle ingrediënten aanwezig zijn voor een sociale explosie. Het enige wat ontbreekt – en daarom voor vertraging zorgt – is een militante leiding van de arbeidersklasse.
