Op 19 maart vindt in Brussel de Jongerenmars voor Werk plaats. De betoging komt er na een oproep van Blokbuster, de antiracistische campagne van de LSP, aan de jongerenorganisaties van ABVV en ACV. We contacteerden hen voor de zomer van 2004. Op dit moment zijn er in verschillende steden lokale Jongerenmarscomités actief. Ze voeren campagne aan bedrijven, in wijken, onder werklozen, scholieren en studenten. In februari zou de campagne in de regio’s op volle toeren moeten draaien. Maar waarom is het zo belangrijk dat ook jij deelneemt en vrienden, collega’s,… mobiliseert voor de Jongerenmars voor Werk?
Peter Delsing
Werkenden: hoe de ondermijning van onze condities stoppen?
De massale werkloosheid zet vandaag een enorme druk op de lonen en arbeidscondities van diegenen die nog wel werk hebben. Als je dan toch aan werk geraakt, is dat zeker voor jongeren dikwijls eerst via een interimjob. Luc uit Leuven, die een aantal maanden voor DHL-Diegem werkte: “Bij ons werkten er, in alle ploegen samen, meer interimmers dan mensen met een vast contract. Die interimmers werden gebruikt om de piekmomenten in de productie op te vangen. Ik schat dat er in Diegem een 60-tal interimmers werkten, tegenover 30 arbeiders met een vast contract. Deze werkonzekerheid bemoeilijkt natuurlijk het gezamenlijk opkomen voor de belangen van alle arbeiders.”
De bazen, gesteund door de regering, zijn sinds begin jaren ’80 bezig met een eenzijdige veldslag gericht op een ongebreidelde flexibiliteit van de arbeiders. 1 op de 5 jongeren heeft vandaag als eerste job een interimjob. Meer dan 1 op 3 van de loontrekkenden in België zit in een flexibel statuut (nacht-, avond-, weekend-, ploegenarbeid). 20% werkt deeltijds. De bazen willen ons aannemen wanneer de productie aantrekt en gemakkelijker buitengooien wanneer de economie slabakt. Een beschamend sociaal akkoord, met instemming van de vakbondsleiders, om de overuren te verdubbelen tot 130 zal het gezinsleven van de arbeiders nog verder onder druk zetten.
Met de Jongerenmars kan je je als werkende verzetten tegen de ondermijning van je loon en arbeidscondities. We moeten opkomen voor degelijke contracten voor iedereen. Weg met de structurele werkloosheid die de bazen tegen de werkenden als stok achter de deur gebruikt. Geen verdeel-en-heers. Geen flexibiliteit die ons gezinsleven kapotmaakt. Voor een herverdeling, via arbeidsduurvermindering, van het werk, met loonbehoud en bijkomende aanwervingen.
De strijd los van elkaar aangaan?
Een tweede argument voor de Jongerenmars is dat de verschillende stakingsbewegingen die in verschillende sectoren losbarstten, kunnen worden eengemaakt in een sterkere, meer effectieve kracht.
De non-profit voerde de laatste maanden actie voor haar gerechtvaardigde eisen. Meer personeel, een betere verloning,… Tegelijk waren er de laatste periode acties bij de MIVB in Brussel (tram, bus, metro), maar ook bij De Lijn in Vlaanderen en de bussen in Wallonië. Bij AGC Automotive in Fleurus barstte een wekenlange staking los tegen 248 aangekondigde ontslagen, waartegen de patroon gerechtelijke dwangsommen inzette. Het stakingspikket werd aangevallen door de politie! Er werd al solidariteit betuigd door syndicale delegaties uit heel het land met de staking. Ook bij De Post, met de invoering van Georoute, en bij de NMBS staan er nog duizenden jobs op het spel. Bij DHL in Zaventem moeten vanaf 2008 1700 jobs verdwijnen.
De betoging van de vakbonden op 21 december met 50.000 deelnemers mag niet eenmalig blijven. Met de Jongerenmars kunnen we beginnen te bouwen aan een sterkere krachtsverhouding door de verschillende strijdbewegingen samen te brengen. Voor een eengemaakt antwoord aan de patroons en de regering!
Zijn jongeren warm te krijgen voor vakbondswerk?
De Jongerenmars biedt een uitstekende gelegenheid om met de jongerendelegees in de bedrijven een grotere groep te interesseren voor vakbondswerk. Als de vakbonden consequent de belangen van hun leden verdedigen, zullen ze ook een nieuwe generatie winnen voor een stevige vakbondswerking. Spreek zelf als jongere (of oudere) je delegees aan met de vraag wat er in jouw bedrijf kan worden georganiseerd rond de Jongerenmars voor Werk.
Zijn de werklozen zelf “schuldig” aan hun werkloosheid?
De reële werkloosheid steeg in België van 1,9% begin jaren ’70 naar ongeveer 25% vandaag. Meer dan een miljoen mensen zijn geheel of gedeeltelijk afhankelijk van een uitkering van de RVA. Dat heeft niets te maken met “onaangepaste” werklozen, maar alles met de overproductiecrisis van het kapitalistische systeem. Lucas uit Mons: “Eind augustus vorig jaar werd ik door de Forem (Waalse VDAB) opgeroepen in het kader van het nieuwe plan van ‘begeleiding van werklozen’ van Frank Vandenbroucke. We werden ingedeeld in kleine groepen, wellicht om een ‘groepsreactie’ te vermijden. De sociale assistentes gaven ons vervolgens een uitleg over het feit dat er fraudeurs bestonden: natuurlijk niet in de zaal, maar buiten zat het vol met profiteurs. Het kaf moest van het koren worden gescheiden.”
“Ikzelf kwam tussen om te zeggen dat er in België voor elke job 6 officiële werklozen zijn. In de Borinage zal dat ongetwijfeld nog een pak hoger liggen. Iedereen die kan tellen, ziet dat er niet voldoende jobs zijn. Niets van, antwoordt men mij: wat ontbreekt bij de werklozen is mobiliteit en wil. Ze hoeven slechts de trein te nemen om te gaan werken in Antwerpen (waarom gaan ze daar zelf niet naartoe?). Wanneer we naar buiten gaan, zegt een jonge moeder me dat ze geen geld heeft voor een crèche, als ze werk zou vinden. Ik weet niet wat ik haar moet antwoorden…”.
Wouter uit Mechelen vertelt: “Ik woon al sinds mei of juni niet meer bij mijn ouders, maar ben er nog wel gedomicilieerd. In juni heb ik me als werkzoekende ingeschreven bij de VDAB en zit ik in ‘wachttijd’, wat betekent dat ik slechts recht heb op kindergeld.”
“In werk zoeken kruipt heel wat tijd en het is lang niet gratis. Je moet je verplaatsen naar de Werkwinkel om vacatures te bekijken, je moet copies maken van je CV en andere gevraagde documenten, je moet heel wat sollicitatiebrieven versturen, overdag doe je heel wat dure telefoontjes, je moet je verplaatsen om op sollicitatiegesprek te gaan,… Soms moet je zelfs een aangetekende brief versturen, kostprijs: 4,50 euro. Zonder dat je overigens de garantie hebt dat de inspanningen iets opleveren. Ik doe dit nu al 8 maanden met alleen maar uitzendopdrachten als resultaat. Bij De Post, waar ik ook een tijdje interim werkte, werd ik bovendien gedwongen om mijn weekcontracten telkens na die week te tekenen! Tussen 2 jobs zit ik meestal even zonder en kan ik op m’n kin kloppen.”
“Vanaf volgende week zou ik iedere vrijdagnacht werk hebben, van 23u30 tot 5u. Het bruto-uurloon is 7,69 euro, plus een nachtpremie van 20% en nog een fietsvergoeding van ongeveer 2,40 euro. Zonder die fietsvergoeding zou ik, na het afhouden van 22% aan Sociale Zekerheid, iedere vrijdagnacht werken voor slechts 39,59 euro. Een voltijdse (6 op 7) zou er dus maar 237,54 euro per week hebben. Nog geen 1000 euro per maand voor nachtwerk, 6 op 7! Ik zal dus voor nog geen 40 euro per week mijn bioritme mogen ontregelen.”
Kunnen acties iets veranderen?
De patroons en de regering wijzen met een beschuldigende vinger naar de werklozen opdat ze uit “schaamte” niet in verzet zouden komen. Deze hypocrisie moeten we doorbreken. De LSP heeft in een aantal steden, zoals Brussel en Turnhout, werklozencomités helpen oprichten die mobiliseren voor de Jongerenmars.
Geert uit Turnhout: “We startten met een campagne aan de doplokalen, waar we de noodzaak van strijd proberen duidelijk te maken als antwoord op de lastercampagnes van de media en de overheid. Enquêtes die we uitvoerden aan de interimbureau’s leerden ons dat migranten en vrouwen het meest te horen krijgen dat er geen aanbiedingen zijn. Voorts is er een schrijnend gebrek aan werk in de eigen streek (70% van de werklozen beschikt niet over eigen vervoer). De werklozenwerking komt samen op bijeenkomsten georganiseerd door Blokbuster en de vakbondsjongeren. We plannen ‘name and shame’-acties aan interimkantoren en organiseren ook een lokale betoging met enkele ludieke acties langs de VDAB, de interimbureau’s, scholen, de RVA en de kinderopvang waarmee we de moeilijke reisweg van werklozen willen illustreren.”
Heel de georganiseerde arbeidersbeweging moet worden gemobiliseerd voor werk, willen we overwinningen boeken. We moeten bouwen aan een strijdbare, linkse stroming binnen de vakbonden en de idee van een nieuwe arbeiderspartij naar voor brengen. Dit proces kan worden versneld door de uitbouw van een bewuste revolutionaire stroming als LSP.
Is strijd voor vrouwenrechten iets van het verleden?
Vrouwen zijn een van de grootste slachtoffers van de crisis, wat de burgerlijke “feministen” ook rondbazuinen wanneer ze beweren dat het enkel nog draait om het doorbreken tot de hoogste functies. Vrouwen zijn oververtegenwoordigd in deeltijdse jobs (40% van de werkende vrouwen werkt deeltijds) en worden in dienstencheques en allerhande nepstatuten geduwd. Dikwijls bieden hun jobs geen bestaanszekerheid, of financiële onafhankelijkheid. Op nationaal vlak zijn 15,7% van de vrouwen werkloos, tegenover 10,6% van de mannen. In Wallonië is dit voor vrouwen bijna 22%!
Een alleenstaande moeder uit Turnhout: “Op de meeste interimbureaus zeggen ze dat er enkel werk is voor mannen. Werklozen die beroep moeten doen op kinderopvang kunnen enkel tijdens de dag werken, niet in ploegen, enz. Onlangs moest ik op controle bij de RVA. De vrouw die me interviewde, stelde dat ik zeker niet luidop moest zeggen dat het moeilijk is om werk te vinden gezien de noodzaak van kinderopvang. De vrouw zei dat ze dat normaal gezien diende te noteren als een negatieve beoordeling! Ze verwachten bij de RVA dat iedereen automatisch kinderopvang heeft, terwijl er een enorm tekort is aan kinderopvang. In de plaats van het schrappen van werklozen zou men beter het geld in andere dingen steken, zoals het creëren van jobs voor openbare werken. Het is niet mijn schuld dat ik werkloos ben.”
Vrouwen verdienen nog altijd maar gemiddeld 72% in vergelijking met mannen. Deels omdat ze te vinden zijn in de laagst betaalde sectoren, maar ook omdat ze voor hetzelfde werk nog altijd minder betaald worden. Vrouwen hebben naast hun job dikwijls nog de verantwoordelijkheid voor het huishouden. De LSP komt op voor de creatie van openbare diensten die het huishoudelijk werk zoveel mogelijk overnemen en voor gratis en degelijke kinderopvang. Werkende en werkloze vrouwen hebben alle redenen om massaal voor hun rechten op te komen en mee te bouwen aan de Jongerenmars.
Studenten: hoger diploma niet langer een garantie voor werk
De tijd dat een universitair diploma garant stond voor werk is voorbij. De burgerij en de regering vinden dat ze met een “overaanbod” aan hooggeschoolden worden geconfronteerd. Een van de belangrijkste redenen om het Bachelor-Master systeem door te voeren, is het op termijn opleggen van een grotere selectie via de verhoging van het inschrijvingsgeld voor vooral de Master – een volwaardig diploma.
Hooggeschoolden vinden vandaag moeilijker een job. Hun aandeel in het totale aantal “niet-werkende werkzoekenden” in België is gestegen van 11% in 1994 naar 17,1% in 2004. Een massa hoger geschoolden is bovendien gedwongen om te werken onder zijn of haar niveau: 51% van de universitairen of mensen die het lange type hogeschool volgden zitten in deze situatie!
Dit zal er niet op verbeteren als we de perspectieven van de patroons voor 2005 mogen geloven. In haar Vooruitzichten voorspelt het VBO een vertraging van de economische groei naar 1,7%. De stroom van ontslagen zal dus nog versnellen. Je moet rekenen op ongeveer 3% reële groei vooraleer er nieuwe jobs worden gecreëerd, gezien de stijging van de arbeidsproductiviteit, investeringen zuiver in het vervangen van machines,… Het aantal sectoren dat de toekomst met vertrouwen tegemoet ziet, is volgens het VBO gehalveerd tot 29%. De conjunctuurbarometer van het UNIZO stelt dat 82% van de KMO’s een terugval van de werkgelegenheid verwacht. Studenten en scholieren zullen moeten vechten voor hun toekomst, die op basis van het kapitalisme enkel onzekerheid en achteruitgang te bieden heeft.
De burgerij probeert studenten los te weken van een oriëntatie op de belangen van de massa van de bevolking. De universiteit moet een laag van elitaire, enkel aan zichzelf denkende kaders van het kapitaal opleveren. Nochtans tonen de crisis van de maatschappij en de verminderde kans op werk voor hooggeschoolden aan waar de echte belangen van de studenten liggen: in een eenheid met de arbeidersbeweging. Er is eenheid nodig tussen studenten en arbeiders om degelijk en gratis onderwijs af te dwingen en het recht op werk voor iedereen te garanderen. Dit kan alleen maar door tegelijk de strijd voor de socialistische omvorming van de maatschappij te voeren.
