Griekenland. Tot een half miljoen betogers op het Syntagmaplein

Afgelopen zondag stemde het Griekse parlement een reeks nieuwe besparingen die werden geëist door de EU en het IMF in ruil voor nieuwe kredieten. Dat geld is nodig om te vermijden dat Griekenland haar schulden niet kan terug betalen. De zware besparingsmaatregelen waren voor de EU een voorwaarde op het vrijgeven van kredieten. Er werd massaal gereageerd door de Griekse arbeiders: dinsdag was er een algemene 24-urenstaking, vrijdag en zaterdag volgde een 48-urenstaking. Dat is nooit gezien in de naoorlogse geschiedenis van het land.

Niall Mulholland sprak met Andros Payiatsos van Xekinima (Griekenland). Lees ook de gezamenlijke verklaring van onze zusterorganisaties in Portugal, Italië, Ierland, Griekenland en Spanje

Hoe groot waren de betogingen van afgelopen weekend?

De betoging op zondag in het centrum van Athene was enorm groot, ook al waren pogingen van de Griekse en de internationale media om de omvang te minimaliseren. De betoging werd georganiseerd door de vakbonden en ondersteund door alle grote linkse partijen. Er waren tot een half miljoen betogers op het Syntagmaplein, voor het nationale parlement. Ook in Salonika en andere Griekse steden en eilanden zoals Corfu en Kreta waren er grote betogingen. De media probeerde alles te minimaliseren, maar het centrum van Athene werd overspoeld door betogers. Het leek alsof zowat iedereen op straat kwam om te protesteren tegen de nieuwe draconische besparingen, de dictaten van de trojka en de Griekse regering die de besparingen goedkeurde. Zelfs de metrostations in de rijkere noordelijke voorsteden van Athene liepen volledig vol met betogers die naar het centrum wilden trekken.

Werd de 48-urenstaking goed opgevolgd?

De betogingen van zondag warden voorafgegaan door twee algemene stakingen waarbij de volledige industrie, de openbare sector en het transport plat lagen. De volledige samenleving lag eens te meer lam in een demonstratie van collectieve actie van de arbeiders tegen de besparingen. De betogingen tijdens de algemene stakingen waren relatief klein. De meeste mensen zagen de betogingen op zondag als de centrale dag om te protesteren omdat het parlement die dag zou stemmen over de besparingen (en omdat er die dag openbaar vervoer was). Op zondag kwamen de arbeiders in grote aantallen op straat.

De internationale media hadden vooral aandacht voor de rellen en confrontaties tussen enkele betogers en de oproerpolitie. Wat was het eigenlijke karakter van de betogingen op zondag?

Er waren een aantal grote vakbondsblokken op de betoging. Zo had een vakbond die verbonden is met de KKE, de Griekse communistische partij, een delegatie met enkele tienduizenden aanwezigen en mogelijk zelfs tot 100.000 deelnemers. Maar de meeste betogers kwamen zo goed als ongeorganiseerd, velen kwamen met hun vrienden en familie. De betogers waren vooral kwaad tegenover het besparingsbeleid, ze verweten de parlementsleden dat ze “dieven” en “leugenaars” zijn. Het besparingsbeleid zal immers een nog groter deel van de bevolking in armoede drijven.

Rond 17u30 waren er confrontaties tussen de oproerpolitie en relschoppers. Daar speelden anarchistische groepen een zekere rol in, maar er waren even goed provocateurs. De politie greep dit meteen als excuus in om willekeurig geweld te gebruiken tegen alle betogers. Daarbij werd traangas ingezet. De anarchisten konden hierop wat jongeren rond zich verzamelen, vooral jongeren die terecht verontwaardigd waren. Jammer genoeg werd een deel van die jongeren meegesleept in roekeloze en contraproductieve acties zoals plunderingen en vernielingen. Er zouden tot 93 gebouwen vernield zijn. Er waren ongetwijfeld provocateurs aanwezig, dat is namelijk een vaste gewoonte geworden. Zelfs ambulanciers en brandweerlieden werden aangevallen. Maar ondanks dit geweld bleven tienduizenden betogers op het Syntagmaplein protesteren.

Wat zullen de nieuwe besparingsmaatregelen betekenen voor de werkende bevolking en de armen?

De nieuwe besparingsmaatregelen treffen vooral de armsten. Het minimumloon zal met 22% worden verlaagd tot 480 euro netto per maand, voor jongeren onder 25 jaar is er een verlaging met 32% tot 430 euro netto. Vooral de jonge interimmers (en zowat alle jonge werkenden zijn interimmers) worden hard getroffen, zij houden nog amper 350 euro netto per maand over.

Daarnaast worden 15.000 ambtenaren afgedankt, op langere termijn is er de doelstelling om 150.000 personeelsleden uit de publieke sector op straat te zetten. De arbeidswetten worden ‘geliberaliseerd’ zodat het gemakkelijker wordt om af te danken.

Dit komt bovenop jaren van besparingen waardoor intussen een op de drie Grieken in armoede leeft. Er is een toename van het aantal daklozen, misdaad, alcohol- en drugsverslavingen, gebroken gezinnen,… Griekenland kent het vijfde opeenvolgende jaar van recessie. De voedselbedeling voor armen in Athene moet rekening houden met duizenden hongerigen, waaronder ook hoger opgeleide werklozen naast migranten. Er leven 30.000 daklozen op de straten van Athene, terwijl er tot voor kort amper daklozen waren. De Orthodoxe Kerk maakte bekend dat het dagelijks 250.000 mensen te eten geeft.

Kan de Griekse regering deze besparingen uitvoeren?

De zogenaamde ‘grote coalitie’ onder leiding van een niet-verkozen door de EU aangestelde ‘technocraat’ is in realiteit een zwakke regering. Een week geleden hadden de drie coalitiepartijen, PASOK, Nieuwe Democratie en LAOS, een comfortabele meerderheid van 266 zetels op een totaal van 300. De besparingsmaatregelen werden evenwel slechts door 199 parlementsleden goedgekeurd. Dat komt omdat veel parlementsleden de druk van het straatprotest en het ongenoegen voelen en daarom tegen stemden of zich onthielden. Ze deden dat vooral om hun politieke carrière te redden.

De dissidente parlementsleden werden uit hun partij gezet. Hierdoor vormen uitgesloten dissidenten momenteel de grootste groep in het parlement. De afgelopen maanden zijn PASOK en Nieuwe Democratie elk 29 parlementairen kwijt gespeeld. PASOK is van 160 op 131 zetels terug gevallen, de ND van 91 op 62. De populistische extreemrechtse partij LAOS verloor op een week tijd 3 tot 4% in de peilingen en zag zich in haar overlevingsstrijd genoodzaakt om de regering te verlaten. Twee ex-ministers stemden toch voor de besparingen en werden uit de partij gezet.

PASOK en de Nieuwe Democratie hebben nu nog een meerderheid van 193 zetels. De vroegere grootste partij, PASOK, valt van meer dan 40% bij de vorige verkiezingen terug op 8,7% in de peilingen. ND viel op een week tijd met 10% terug op 21%. De ‘grote coalitie’ van de heersende klasse kan volgens de laatste peilingen nog op amper 30% van de stemmen rekenen. Tegelijk zijn 75% van hun kiezers tegen het gevoerde beleid!

Deze regering is dus verre van stabiel. De enige reden waarom de regering kan standhouden, is het gebrek aan een plan van de vakbonden of de linkse partijen om de regering ten val te brengen. Als de maatregelen erdoor komen, is dit mee door de weigering van de vakbonden en de linkerzijde om een ernstige strijd te voeren en een alternatief aan te bieden.

Kan de linkerzijde de verkiezingen winnen?

De regering verklaarde dat er in april verkiezingen komen. PASOK zal daarbij zwaar verliezen en ook de Nieuwe Democratie zal het niet goed doen.

Tegelijk doet de linkerzijde het wel goed in de peilingen. De KKE en Syriza komen samen aan meer dan 30% in de peilingen. Om echt gebruik te maken van de situatie, moeten ze een strijdbaar socialistisch alternatief aanreiken en richting geven aan de massastrijd om de regering ten val te brengen en om in te gaan tegen de eisen van de financiële markten. Ze moeten hun aanhangers oproepen om massale vergaderingen te houden op de werkvloer en in de wijken om massale bezettingsacties op te zetten en een algemene staking van onbepaalde duur voor te bereiden waarmee de regering wordt omver geworpen.

De regering slaagde er in om de besparingen door het parlement te krijgen, maar tegelijk blijft de positie van de regering bijzonder onstabiel. De vakbonden hebben een glimp van hun kracht laten zien, maar ze zijn nog niet tot een beslissende confrontatie over gegaan. De linkse partijen roepen in woorden op voor de val van de regering, maar ze nemen geen concrete initiatieven daartoe. De KKE en Synaspismos beperken zich tot abstracte oproepen voor “stakingen, bezettingen, revolte”, maar ze doen geen concrete voorstellen om stakingen en bezettingen te organiseren en de strijd te ontwikkelen.

De belangrijkste linkse partijen, KKE en Syriza, weigeren niet alleen om een socialistisch programma naar voor te schuiven. Ze weigeren ook om samen te werken in het kader van de komende verkiezingen. Indien ze dat wel zouden doen, dan wordt zo’n links blok de grootste politieke kracht van het land. Onder het huidige kiesstelsel krijgt de grootste partij 40 extra zetels in het parlement zodat ze gemakkelijker een meerderheid kan vormen.

Wat is het standpunt van Xekinima?

De economische en politieke onrust zal aanhouden. De vakbonden bediscussiëren het opzetten van een nieuwe algemene staking de komende dagen. Dit mag niet beperkt zijn tot wat stoom aflaten, we moeten het verzet richten op het omverwerpen van de regering. Wij stellen dat we een algemene staking van onbepaalde duur moeten voorbereiden, onder meer doorheen massale bezettingen en protestacties, om uiteindelijk de regering neer te halen. Dit is een regering van dieven die geen enkel vertrouwen van de bevolking krijgen. Er is nood aan democratisch verkozen comités in alle wijken met een coördinatie op stedelijk, regionaal en nationaal niveau. Dit zou de basis vormen voor een regering van de arbeiders en al wie onderdrukt wordt door dit systeem. Een dergelijke regering zou een programma moeten uitvoeren waarmee het breekt met het kapitalisme. Ze zou de afbetaling van de schulden moeten stopzetten en ook alle besparingen intrekken. De banken en sleutelsectoren van de economie moeten genationaliseerd worden en onder democratisch beheer van de werkende bevolking worden geplaatst. De regering zou een dringend en democratisch plan moeten opmaken om de economie terug op te bouwen.

Leden van Xekinima zijn onder meer betrokken bij de bezetting van het ministerie van gezondheidszorg. We roepen daarbij de linkse vakbondsmilitanten op om de bezetting te ondersteunen. We willen deze bezetting ook gebruiken om ook elders bezettingsacties op te zetten.

We roepen op tot een nieuwe golf van pleinbezettingen in Athene, Salonika en andere steden en dorpen. Dat kan ertoe leiden dat er een verzamelpunt voor het verzet is. Dat kan een stimulans betekenen voor een nieuwe stakingsgolf en bezettingen van werkplaatsen, scholen en gemeenschapsgebouwen. We hebben de linkse groepen opgeroepen om hier samen een initiatief toe te nemen, maar we wachten nog steeds op een reactie van andere linkse krachten.

Wat is het socialistische antwoord op de crisis?

De Griekse media spreekt nu openlijk over een leven buiten de Eurozone. Er wordt gespeculeerd dat Duitsland ervan uitgaat dat Griekenland een “verloren zaak” is. Sommige rechtse politici in Duitsland menen dat de ECB de afgelopen maanden niet hard genoeg heeft opgetreden en dat de crisis zal overslaan naar andere leden van de Eurozone met een groot schuldenprobleem of zelfs naar het fragiele Europese bankstelsel.

Het is geen verrassing dat volgens een peiling 54% van de Grieken “tegen de EU” is en 35% “tegen de euro”. Ondanks de angst voor het ‘onbekende’, vragen vele Grieken zich af of het nog erger kan worden buiten de Eurozone.

Een leider van Synaspismos verklaarde zondag op televisie dat Griekenland een “harde positie” moet innemen bij onderhandelingen. Maar als je de beperkingen van de markteconomie aanvaardt, dan zullen de Europese machten de Griekse arbeiders enkel de keuze van besparingen aanbieden.

De groeiende steun voor de linkerzijde toont de mogelijkheid om een linkse meerderheidsregering te vormen. De basis van die linkse partijen en van de vakbonden moet van onderuit opkomen voor een socialistisch programma en voor democratische en strijdbare structuren waarmee de strijd voor een regering van de werkende bevolking kan worden gevoerd. Zo’n regering zou de schulden weigeren af te betalen en de economie in publieke handen nemen, onder democratische controle en beheer van de werkende bevolking. Die regering zou degelijke jobs aan degelijke lonen creëren en massaal investeren in sociale zekerheid, onderwijs en huisvesting, naast het versterken van de productie van basisgoederen. Een arbeidersregering zou banden aangaan met de arbeidersklasse in andere getroffen EU-landen en met de arbeidersbeweging doorheen Europa. Wij zeggen: neen aan het Europa van het kapitaal, voor een gezamenlijke strijd voor een socialistische confederatie van het continent.

Delen:
Printen:

Steun ons: plaats uw boodschap in onze mei-editie!

Voorpagina van De Linkse Socialist

Uw boodschap in onze mei-editie