Voeg toe aan mijn agenda

Afspraak: 13/02/25
Rechtse regering op ramkoers met werkende klasse en wie niet mee kan. Arizona wegstaken!

De Arizona regering van De Wever is hardvochtig en dient enkel de belangen van de superrijken. Onder het mom van ‘noodzakelijke besparingen’ worden harde aanvallen ingezet op werklozen, vluchtelingen die nu al op straat slapen, zieken en op de lonen en pensioenen van alle werkenden. Verdeeldheid wordt opgevoerd om de volledige werkende klasse in al haar diversiteit te treffen. Het gaat niet enkel om de zieken, vluchtelingen of de openbare diensten, het gaat om de levensstandaard van de overgrote meerderheid van de bevolking. Wie niet mee kan, wordt verdacht van fraude of misbruik en wordt gestraft. De andere maatregelen zorgen ervoor dat de groep van mensen die niet mee kunnen, constant wordt aangevuld. 

Door Geert Cool

Het toneelstukje over het ‘behoud van de index’ – niet eens een maatregel die onze koopkracht verbetert aangezien de index deze hoogstens grotendeels in stand houdt – in ruil voor het aanvaarden van alle andere asociale aanvallen, was doorzichtig. Het was trouwens niet eens oprecht: tegen eind 2026 wil de regering van de sociale partners voorstellen krijgen over een hervorming van de index, anders beslist ze sowieso zelf. Het riedeltje dat ‘erger voorkomen is’ klinkt steeds holler. Het enige argument dat bij Vooruit nog echt werkt is: ‘we zijn er toch bij’. Dat klopt, ze zijn deel van een asociale regering die in het bijzonder de zwaksten aanvalt.

Als werklozen, vluchtelingen en zieken eerst worden aangevallen, is dat een opstap om uiteindelijk iedereen aan te pakken. Het past in de politiek van verdeeldheid zaaien. Daarbij wordt elke schijn van diversiteit en inclusie achterwege gelaten. De foto waarop de weinige vrouwelijke ministers letterlijk in de schaduw stonden, was geen ‘accident de parcours´. Arizona is een witte mannenclub die een klassenoorlog tegen de werkenden en meest precaire lagen voert.  

We merkten eerder op dat Arizona deel is van het ‘nieuwe normaal’ van een falend kapitalisme waarin de burgerij steeds meer teruggrijpt naar autoritaire en verdelende methoden om haar bewind van winstmaximalisatie op te leggen in een samenleving waarvan een groeiende laag vervreemdt. Het Trumpisme beperkt zich niet tot de VS, ook hier is er een tendens naar het hardhandig opleggen van een brutaal reactionair beleid. Het terrein daarvoor wordt voorbereid met aanvallen op mensen met een migratie-achtergrond, vluchtelingen, werklozen, zieken … en een beperking op de mogelijkheden van protest daartegen. Voor defensie en oorlogen worden extra middelen uitgetrokken. Een regering van De Wever als Bouchez bevat de meest uitsproken fans van het koloniale zionistische regime in Israël en de genocide tegen de Palestijnen. Bouchez zet de deuren letterlijk en figuurlijk open voor extreemrechts. Verzet tegen Arizona betekent ingaan tegen alles waar het voor staat en het opbouwen van een eenheid van al wie geraakt wordt, in de eerste plaats diegenen die het hardst getroffen worden.

Wie moeite heeft wordt niet beschermd, maar aangevallen

Arizona lijkt vastberaden om de tendens van de groeiende ongelijkheidskloof te versterken. De regering stelt dat de “zwaarste sanering” uit de recente geschiedenis op de agenda staat. De middelen hiervoor worden niet gezocht bij de superrijken, ook al bezitten de 1% rijksten 24% van de rijkdom, wat meer is dan de 70% armste mensen samen. Neen, het geld wordt in de eerste plaats gezocht bij werklozen, zieken, vluchtelingen en al wie niet meekan. Er zit geen enkele ernstige herverdelende maatregel in het akkoord waarmee de ongelijkheid enigszins aan banden gelegd wordt.

Om dit beleid ‘verteerbaar’ te maken wordt de verdeeldheid versterkt. Het regeerakkoord blinkt uit in verdachtmakingen. Als het over vluchtelingen, werklozen of zieken gaat, zijn termen zoals ‘sociale fraude’ en ‘misbruik’ nooit ver weg en wordt er enkel geïnvesteerd in meer controle. In de inleiding van het regeerakkoord schrijft De Wever: “Gezonde mensen die in staat zijn om te werken zullen niet langer kunnen genieten van overdreven voordelige en eeuwigdurende stelsels die hen ontmoedigen om aan de slag te gaan.” Na twee jaar werkloosheid krijg je nog 40% van je laatste loon, wat niet bepaald ‘overdreven voordelig’ is. Zelfs dat vindt Arizona te veel en dus wordt het na twee jaar een leefloon. Tot 100.000 mensen zijn vandaag langer dan 2 jaar werkloos en worden straks dus overgeleverd aan de sociale bijstand van de OCMW’s. Dat meer Franstalige werklozen tot een ergere bedelstaf veroordeeld worden, ziet De Wever als een pluim op zijn communautaire hoed.

De aanvallen op vluchtelingen zijn bijzonder verregaand en doen het Vlaams Belang blozen. VB-voorzitter Van Grieken kon in De Zevende Dag enkel klagen dat de mogelijkheid van een elektronische asielaanvraag voor een ‘aanzuigeffect’ zou zorgen. Het regeerakkoord lijkt de laatste punten uit het oude 70-puntenplan van het VB die nog niet gerealiseerd waren op te nemen. Er is een opbod onder rechtse regeringen in Europa om het ‘strengste asielbeleid’ in te voeren. Met de Trumpiaanse wind in de rug worden de rechten van asielzoekers herleid tot een niveau dat enkel als ontmenselijkend kan omschreven worden.

Zelfs de schijn van ‘gerechtigheid’ wordt overboord gegooid. De opvang wordt beperkt tot ‘bed, bad, brood en begeleiding’ en ondanks opeenvolgende veroordelingen is de regering niet van plan om voor alle asielzoekers collectieve opvang te voorzien. Als het regeerakkoord stelt: “In het kader van de penibele opvangcontext blijven we prioritair kiezen voor de meest kwetsbaren”, staat er eigenlijk: we laten asielzoekers verder op straat slapen. Om de stelselmatige veroordelingen te stoppen, wil Arizona geen opvang voorzien maar de mogelijkheid onderzoeken om “het principe van overmacht in de wet te verankeren”. De Raad voor Vreemdelingenbetwistingen (RVV) wordt ‘hervormd’ om kortere en volledig schriftelijke procedures mogelijk te maken, waarbij beslissingen minder gemotiveerd worden en de mogelijkheid van beroep beperkt wordt. De juridische bijstand wordt “geëvalueerd”, een procedure voor de RVV wordt duurder en er komt zelfs een mogelijkheid om advocaten te straffen bij “kennelijk onrechtmatig ingestelde beroepen”. Woonstbetredingen bij mensen zonder papieren worden mogelijk. Gezinshereniging wordt veel moeilijker, bijvoorbeeld met een wachttijd van 2 jaar voor oorlogsvluchtelingen (denk aan Gaza). Enkel wie werkt kan een permanent verblijfsrecht krijgen. Wie uiteindelijk de nationaliteit wil en slaagt in een ‘nationaliteitsexamen’, zal 1000 euro moeten betalen in plaats van de huidige 150 euro. Deze 1000 euro zal geïndexeerd worden, ook hier kan Conner Rousseau opscheppen over het behoud van de index.

Extreemrechts zit formeel niet in deze regering, maar dat neemt niet weg dat het asielbeleid enkel als extreemrechts kan omschreven worden. Zelfs de keuze voor Anneleen Van Bossuyt als de nieuwe minister van Asiel en Migratie doet Trumpiaans aan: wrok voor de mislukte poging om N-VA in het Gentse stadsbestuur te krijgen is de drijfveer voor deze beslissing. Dit alles passeerde zonder één woord van kritiek van Vooruit.

De aanvallen op de zwaksten beperken zich niet tot werklozen en vluchtelingen. De jacht op de zieken blijft grotendeels overeind. Zonder enige analyse van de redenen waarom het aantal langdurig zieken toeneemt (denk aan de hogere werkdruk maar ook de forse toename van het aantal oudere werkenden), worden de verdachtmakingen bovengehaald. Er moet meer controle komen, inclusief met “datamining” om “artsen die significant meer en/of langere periodes van arbeidsongeschiktheid voorschrijven” te kunnen “opvolgen, aanspreken en financieel responsabiliseren in hun voorschrijfgedrag.” De financiering van ziekenfondsen wordt “meer afhankelijk van de mate waarin zij er effectief in slagen om langdurig zieken te re-integreren op de arbeidsmarkt.” Kortom, niet alleen zieken maar ook wie hen begeleidt en geacht wordt voor hun belangen op te komen, zijn verdacht en moeten aan strenge controles onderworpen worden. Als er op het punt van de drie eendaagse afwezigheden wegens ziekte zonder doktersbriefje een toegeving is gedaan door de mogelijkheid van twee keer zo’n afwezigheid te behouden, komt dit enkel omdat het in de praktijk ziekteverzuim van korte duur vermindert.

Een echt vermogenskadaster is voor de traditionele partijen nooit mogelijk, waarbij onder meer met argumenten als privacy wordt geschermd. Voor wie ziek is, zonder werk valt of op de vlucht moet, wordt big brother daarentegen de norm. Dit geldt overigens voor iedereen, Arizona wil een “centraal register” waarin “alle sociale bijstand en voordelen worden meegenomen” zodat de sociale bescherming kan begrensd worden.

Hele werkende klasse wordt geraakt

De aanvallen op de pensioenen blijven overeind. De berekening van de ambtenarenpensioenen wordt aangepast, zowel door de loopbaanberekening (tantièmes) als het bedrag waarop het pensioen wordt berekend aan te passen. De verhoging van de pensioenleeftijd voor spoorpersoneel en militairen staat eveneens in het regeerakkoord en zorgt voor enorm veel ongenoegen. Wie wil straks die jobs nog doen? Past de opmerking in het regeerakkoord dat de mogelijkheid van zelfrijdende treinen (zonder bestuurder dus) onderzocht wordt in dat kader?

Voor alle werkenden wordt de toegang tot het minimumpensioen moeilijker, onder meer door de gelijkgestelde perioden te beperken. Dat raakt vrouwen het hardst. Met een bonus-malus systeem wordt de druk opgevoerd om effectief en voltijds tot 67 jaar te werken en zelfs om langer dan die wettelijke pensioenleeftijd aan de slag te blijven om aan een leefbaar pensioenbedrag te komen. Vervroegde uittreding wordt stilaan onmogelijk, zelfs bij collectieve ontslagen zou SWT (het vroegere brugpensioen) niet langer kunnen. De toegangsvoorwaarden voor een landingsbaan (halftijds of vier vijfde) worden opgevoerd tot 35 loopbaanjaren in 2030.

Het regeerakkoord voorziet in het fors opvoeren van de flexibiliteit van alle werkenden. Het verbod op nachtarbeid verdwijnt net als de verplichte sluitingsdag in de distributiesector. Het systeem van flexi-jobs wordt uitgebreid, onder meer tot het onderwijs en kinderopvang. Overuren worden gemakkelijker mogelijk. Het betekent vooral dat premies voor ongezonde arbeid – zoals nachtarbeid, zondagarbeid en overwerk – geleidelijk aan verdwijnen.

En de deur wordt geopend voor de annualisering van de arbeidstijd. Het regeerakkoord stelt: “We geven meer vrijheid aan werknemers om binnen de Europese regels in onderling akkoord met hun werkgever de arbeidsuren te bepalen. Na overleg met de sociale partners, wordt voor 30/06/2025 een nieuw wettelijk kader ingevoerd waarbij een annualisering van de arbeidstijd of ‘accordeon’ uurroosters mogelijk wordt voor deeltijdse en voltijdse arbeid.” Zoals iedereen weet, is het niet zozeer de werknemer die de arbeidsuren bepaalt maar de werkgever. Het doel is een hogere flexibiliteit en meer productiviteit.

Sociale bescherming neemt dus af wat de arbeidstijd betreft. Dit gebeurt ook op andere vlakken. De bescherming tegen ontslag wordt afgebouwd. De ontslagvergoeding wordt voor nieuwe aanwervingen beperkt tot maximaal een jaar, wat impact heeft op werknemers die na een lange loopbaan afgedankt worden. Denk bijvoorbeeld aan mensen die 30 jaar voor Audi Brussels werkten. Het doel van deze maatregel wordt duidelijk omschreven in het regeerakkoord: “een aantrekkelijk investeringsklimaat”. Niet verkozen kandidaten bij sociale verkiezingen zullen eveneens minder bescherming genieten.

De grote trofee van Conner Rousseau was het behoud van de index. Het voorstel om de indexaanpassing van onze lonen anders te berekenen, waardoor de aanpassing aan de stijgende prijzen pas later gebeurt, is van tafel. Althans, dat is hoe Vooruit het ons verkoopt. De indexaanpassing is echter niet volledig weg. De regering vraagt van de sociale partners dat ze tegen eind 2026 een advies opmaken over zowel de loonwet als de index, met als doel een “fundamentele hervorming” binnen de vooraf door de regering bepaalde ruimte. De regering voegt eraan toe dat ze zelf beslist indien er geen akkoord is. “Indien het sociaal overleg na een vooraf vastgelegde en voldoende ruime termijn geen akkoord bereikt over deze dossiers, beslist de regering binnen de vooraf bepaalde budgettaire marge, en respecteren we zo de democratische besluitvorming.” Anders geformuleerd: als de sociale partners niet beslissen wat wij willen dat ze beslissen, doen we dat gewoon zelf en we omschrijven dat sarcastisch als ‘democratische besluitvorming’. Meteen is het ook duidelijk dat Arizona de voor werknemers ongunstige loonnormwet behoudt en eventueel zelfs nog wil verstrengen. Ondertussen werd al aangekondigd dat er dit en volgend jaar geen enkele ruimte boven de index is.

Er is toch ook de belofte van hogere nettolonen? Tegen 2029 zou het nettoloon inderdaad stijgen. Wat we tegen dan verloren hebben door de andere maatregelen, krijgen we deels terug en de rekening hiervoor wordt opnieuw naar onszelf doorgeschoven. Niet de bazen maar de gemeenschap zou de kost van die hogere nettolonen dragen, wij dus. Dit is een vestzak-broekzakoperatie, een deeltje van wat eerst uit onze zakken gehaald is, krijgen we nadien terug als we er nog eens voor betalen. Moeten we daar dank u voor zeggen?

Het andere paradepaard van Vooruit is de meerwaardebelasting op inkomsten uit financiële activa (inclusief crypto). Het gaat om een erg symbolische maatregel die de grote vermogens grotendeels uitsluit en die veel minder opbrengt dan pakweg de aanval op onze pensioenen of op de werklozen. Zelfs deze wel erg beperkte maatregel leverde de toorn van Bouchez op, aangevuurd door banbliksems vanuit Open Vld. Neen, Arizona zal op geen enkele wijze de superrijken aanspreken, zoveel is duidelijk!

De maatregelen rond pensioenen, flexibiliteit, werklozen, zieken … zijn er allemaal op gericht om de arbeidstijd van ons allemaal op te drijven. Het doel is om de meerwaarde voor de bazen te vergroten. Daartegenover plaatsen wij eisen die vertrekken van de belangen van de meerderheid van de bevolking, zoals arbeidsduurvermindering zonder loonverlies en met bijkomende aanwervingen, pensioen op 60, verlaging van de werkdruk, massale publieke investeringen in openbare diensten. 

Kritiek de mond snoeren

Premier De Wever en zijn bende houden niet van kritische stemmen over hun beleid. Het is een uitgesproken anti-woke regering, waarbij elk verzet tegen onderdrukking of onrechtvaardigheid als ‘woke’ wordt weggezet. Het is geen toeval dat de middelen voor gelijkekansencentrum Unia met een kwart verminderen.

Dit is onderdeel van de poging om tegenstanders te marginaliseren, een typische methode van de conservatieve rechterzijde. De financiering van ngo’s en het middenveld wordt ondergraven: van de aangekondigde doorlichting van alle subsidies tot het verminderen van de fiscale aftrek voor giften. De vakbonden worden getroffen door de beperking van de werkloosheid in de tijd, maar ook op andere manieren. komt een betogingsverbod voor ‘relschoppers’, waarbij het maar de vraag is wat de definitie daarvan zal zijn en hoe die verandert. Is ABVV-voorzitter Bodson bijvoorbeeld een relschopper omdat hij veroordeeld is wegens deelname aan een protestactie waarbij een snelweg in Luik werd geblokkeerd? Daarnaast worden uitdrukkelijk stappen gezet om het belang van sociaal overleg te beperken (vermindering van het aantal paritaire comités, de uitdrukkelijke stelling dat sociale partners wel advies mogen geven maar de regering uiteindelijk beslist …) en om een vorm van rechtspersoonlijkheid te beginnen invoeren.

Geen middelen voor noden

Er zijn dringende noden in de samenleving: betaalbaar wonen, een haalbare pensioenleeftijd (bijvoorbeeld 60 jaar) en een leefbaar pensioen, investeringen in openbare diensten (zoals zorg, openbaar vervoer en onderwijs), klimaatmaatregelen, een toekomst zonder armoede. Daarvoor zijn er geen middelen. Het zijn geen bezorgdheden die op de radar van Arizona staan.

Extra middelen zijn er enkel voor defensie, veiligheid en de lokale besturen (omdat er nu eenmaal verwacht wordt dat het aantal leefloners sterk zal toenemen door de beperking van de werkloosheidsuitkering in de tijd). Ruim 4 miljard extra voor defensie zal voor de NAVO nog steeds niet volstaan, de druk zal blijven om dat bedrag nog te verhogen. Als er ‘nu eenmaal bespaard moet worden’, geldt dat niet voor alles.

In andere kwesties is er enkel beslist om niets te doen. De verlenging van de abortustermijn wordt bijvoorbeeld afhankelijk gemaakt van consensus tussen de meerderheidspartijen. Lees: komt er niet.

Protest nodig tegen besparingen op alle niveaus

Er is veel ongenoegen, wat al tot uiting kwam in de grote betogingen van de zorgsector (7 november), de vakbondsactie van 13 januari (met onder meer het Nederlandstalig onderwijs en het spoorpersoneel) en de Franstalige onderwijsbetoging van 27 januari. Die tonen allemaal de roep naar verzet tegen het gevoerde beleid op alle niveaus en tegen de geplande maatregelen. De betoging van 13 februari kan erg groot worden en wordt wellicht gevolgd door een algemene 24-urenstaking.

De woede organiseren in acties die opbouwen naar grotere acties en stakingen, is nu essentieel. Eenmalige stakingsdagen volstaan niet, een opeenvolging van losstaande acties is geen actieplan. De actiebereidheid neemt toe als het op de werkvloer duidelijk is dat het ‘menens’ is. We mogen ons niet beperken tot protest dat de regering gewoon kan ‘uitzitten’. We kunnen onze strijd opbouwen door zoveel mogelijk collega’s en andere lagen van de bevolking mee te trekken. Daartoe is er nood aan een brede informatiecampagne die concretiseert wat Arizona en de regionale regeringen betekenen, gekoppeld aan voorstellen en eisen van wat nodig is om onze belangen te verdedigen en aan eisen die het geld hiervoor zoeken waar het zit. 

Een actieplan met stakingen die goed voorbereid worden, kan de instabiele Arizona-coalitie doen vallen. Elke daaropvolgende regering zal rekening moeten houden met onze eisen en ons protest. Het klopt dat extreemrechts op de loer ligt en wereldwijd sterker wordt, van de VS tot Duitsland. Het racistisch beleid dat migranten en vluchtelingen viseert heeft een impact en geniet een zekere steun onder de bevolking. Dat is niet verwonderlijk: we worden elke dag door zowel de gevestigde partijen als extreemrechts met deze retoriek om de oren geslagen. Doorheen collectieve actie tegen het asociale beleid kan de valsheid van de extreemrechtse voorstellen deels aangetoond worden. Als we de strijd niet aangaan, kan extreemrechts scoren en wordt dat vervolgens door rechts (ja, Vooruit hoort daar stilaan ook toe) gebruikt om de zwaksten nog harder aan te vallen. Als we de strijd aangaan, is een overwinning niet gegarandeerd. Maar het is wel de enige manier dat we kunnen winnen.

Voeg toe aan mijn agenda
Delen:
Printen:
Voorpagina van De Linkse Socialist