In een videoboodschap van 7 januari 2025 (1) kondigde Mark Zuckerberg maatregelen aan om de factchecking geleidelijk af te schaffen en de criteria van moderatie op de sociale netwerken van het Metaconcern (Facebook, Instagram, Threads en WhatsApp) te wijzigen. Geïnspireerd door het “kantelpunt” van de verkiezing van Donald Trump, zouden deze veranderingen in het bijzonder gericht zijn op het waarborgen van de “vrije meningsuiting” over onderwerpen als migratie als genderidentiteit. Waar heeft de baas van Meta het over als hij spreekt over vrije meningsuiting?
door Nicola (Brussel)
Zoals gemeld door Wired (2) en CNN (3), zullen de aangepaste moderatiecriteria de gebruikers van het Meta-platform veel ruimte geven om groepen individuen aan te vallen op basis van hun specifieke kenmerken (‘ras’, genderidentiteit, seksuele geaardheid, enz.) Het zal nu onder andere mogelijk zijn om inhoud te posten waarin Chinezen worden beschuldigd van het verspreiden van Covid of waarin vrouwen “huishoudelijke objecten” worden genoemd, zonder dat dit wordt gemodereerd. Dit soort opmerkingen zal zeer reële negatieve gevolgen hebben. Zoals blijkt uit een brief die de American Psychological Society in 2020 naar Facebook stuurde (4), heeft aanhoudende blootstelling aan online haat een negatieve invloed op de manier waarop minderheidsgroepen zichzelf zien en door anderen worden gezien. Wanneer haatzaaien wordt losgelaten op sociale netwerken, ontneemt het zijn doelwitten uiteindelijk de vrijheid van meningsuiting en creëert het een omgeving waarin ze zich niet veilig kunnen uiten.
In een artikel over persvrijheid in Pruisen, gepubliceerd in de Rheinische Zeitung in 1842, merkte Karl Marx op: “Geen mens vecht tegen vrijheid; hij vecht hoogstens tegen de vrijheid van anderen. Elke vorm van vrijheid heeft daarom altijd bestaan, maar soms als een speciaal voorrecht, soms als een universeel recht” (5). Deze observatie is ook van toepassing op de boodschap van Zuckerberg: de vrijheid van meningsuiting waar hij zich op beroept is niets anders dan een vrijheid die aan bepaalde vormen van meningsuiting wordt toegekend ten koste van andere. Dit geldt des te meer omdat de zichtbaarheid van wat er op netwerken als Facebook wordt gezegd niet simpelweg een weerspiegeling is van interacties tussen gebruikers, maar voortvloeit uit de werking van het algoritme dat de publicaties die aan elk account worden voorgesteld selecteert met een precies doel: de aandacht voor de voorgestelde inhoud maximaliseren om de impact van de reclame die zich erin nestelt te maximaliseren. Zoals de wiskundige David Chavalarias uitlegt in zijn essay “Toxic Data” (Flammarion, 2022), maakt dit algoritme gebruik van de neiging van mensen om relaties aan te gaan op basis van culturele en sociale affiniteiten, en om hun overtuigingen en gedrag aan te passen onder invloed van diezelfde relaties (“sociale invloed”) om de advertentie-inkomsten van het platform te optimaliseren.
Onder het voorwendsel gebruikers te helpen elkaar te ontmoeten, onteigent Facebook de sociale banden die door gebruikers worden gesmeed om data te verzamelen en om te zetten in winst. Daartoe belicht het platform een oneindig klein deel van de uitgewisselde inhoud, vaak geproduceerd door een klein aantal accounts en vaak van hatelijke aard. De vrijheid van meningsuiting die het digitale kapitalisme van Meta biedt, is dus een privilege voor een minderheid van gebruikers die voorstander zijn van een nog beperkter privilege: het privilege van winst. Dus laten we de wortel van de haat aanvallen: laten we de onteigenaars onteigenen en echte sociale netwerken bouwen, waar vrijheid van meningsuiting een universeel recht is!
Voetnoten
- https://about.fb.com/news/2025/01/meta-more-speech-fewer-mistakes/
- https://www.wired.com/story/meta-immigration-gender-policies-change/
- https://edition.cnn.com/2025/01/07/tech/meta-hateful-conduct-policy-update-fact-check?cid=ios_app
- https://www.apa.org/news/press/releases/2020/08/facebook-hate-speech
- http://www.zeno.org/Philosophie/M/Marx,+Karl/Die+Verhandlungen+des+6.+rheinischen+Landtags/Erster+Artikel.+Debatten+%C3%BCber+Pre%C3%9Ffreiheit+und+Publikation+der+Landst%C3%A4ndischen+Verhandlungen