Persbericht van ACOD-LRB Brussel
De ACOD-LRB Brussel, die de sociale werkers van de 19 OCMW’s vertegenwoordigt, wenst te reageren op de reportage in het programma Pano dat werd uitgezonden op VRT Één. Daarin wordt de aandacht gevestigd op een algemeen probleem in de meeste van onze Brusselse OCMW’s dat het gemeenschappelijk vakbondsfront al enkele jaren aan de kaak stelt: de uitzonderlijke werkoverbelasting van de sociale werkers van de OCMW’s en de dramatische gevolgen die met name verbonden zijn aan de totale desinvestering in deze eerstelijnsondersteunende diensten. De ACOD publiceerde deze vaststellingen al in 2021 naar aanleiding van een enquête die gevoerd werd onder de Brusselse maatschappelijk werkers.
Een onhoudbare werklast
De maatschappelijk werkers van de Brusselse OCMW’s krijgen steeds meer dossiers te behandelen, veel meer dan het gemiddelde in Vlaanderen en Wallonië. Deze situatie treft ook het administratief personeel dat hen ondersteunt, wat het al moeilijke werkklimaat nog verergert. De alarmerende onderfinanciering, het personeelstekort en de daaruit voortvloeiende overbelasting van het werk hebben nu al enkele jaren alarmerende gevolgen:
- Turnover van het personeel: de meeste ervaren sociaal werkers verlaten de OCMW’s, wat een impact heeft op de opleiding en ondersteuning van nieuwkomers. Deze trend wordt steeds groter en het personeel raakt sneller uitgeput of wordt ziek.
- Gebrek aan vooruitzichten en ontevredenheid bij het personeel: het ontbreken van oplossingen om de werklast te verminderen heeft een ernstige impact op het welzijn van het personeel, waardoor OCMW’s niet in staat zijn om competent personeel op lange termijn te behouden. Bovendien leidt de tijd die nodig is om aanvragen te verwerken (en die soms de wettelijke termijnen overschrijdt) tot
misnoegen en zelfs agressie bij de gebruikers, met alle gevolgen van dien voor de betrokkenen personeelsleden. - Overwerkte maatschappelijk werkers zijn eenvoudigweg materieel niet in staat om alle essentiële stappen van het sociaal onderzoek in detail te volgen, wat leidt tot structurele fouten, die met name worden veroorzaakt door een toename van het administratieve werk (bijv. GPMI) en een complexere wetgeving.
- …
Onbevoegdheid en gebrek aan actie
De politieke overheden, van alle niveaus, werden door de vakbonden op de hoogte gebracht van deze situatie en zijn zich er al jaren ten volle van bewust. Bovenstaande vaststellingen werden meer dan twee jaar geleden bevestigd tijdens verschillende algemene vergaderingen die het gemeenschappelijk vakbondsfront met de sociale werkers van de Brusselse OCMW’s organiseerde.
De voorbije twee jaar hebben we deze uiterst problematische situatie regelmatig aangekaart op alle nodige politieke niveaus, naast de actie- en stakingsbewegingen: we hebben meermaals ontmoetingen gehad met mevr. Karine Lalieux (uittredend federaal minister voor Sociale Integratie), de heer Vervoort (minister-president), de heer Clerfayt (uittredend minister voor Plaatselijke Besturen) en de heer Zian (voorzitter van de Federatie van Brusselse OCMW’s). Zonder de burgemeesters en OCMW-voorzitters te vergeten die we maandelijks ontmoeten in plaatselijke overlegcomités. Ieder van hen, zonder enige uitzondering, steunden de eisen van de werknemers. De een na de ander verklaarde zichzelf evenwel niet bevoegd en schoof het probleem door naar een lager of een hoger politiek niveau. Kortom: iedereen is het met ons eens, maar niemand beweert bevoegd te zijn of bereid te zijn om actie te ondernemen.
Sindsdien verslechtert de situatie op de werkvloer met de dag: werknemers nemen ontslag omdat ze de werklast niet meer aankunnen, ze vallen in burn-out of worden ziek, met als gevolg dat het extra werk op hun collega’s terechtkomt. Onderfinanciering heeft bijgevolg negatieve gevolgen voor de gezondheid van werknemers. Daarbij komt nog het gebrek aan financiële investeringen (zowel gewestelijk als federaal), gedurende meer dan 15 jaar, in de OCMW’s en de andere Brusselse lokale besturen, waardoor deze jobs uiteindelijk zeer onaantrekkelijk zijn, wat leidt tot moeilijkheden om geschikt personeel aan te werven. Na enkele jaren strijd kregen de werknemers van de gemeenten en OCMW’s in 2021 een karige loonsverhoging die bij lange na niet volstaat om de voorbije twee decennia van totale onderinvestering in lokale instellingen te compenseren.
Een sociale hel voor werknemers, een belastingparadijs voor de rijken
Intussen zal de situatie alleen maar verslechteren: onder het voorwendsel dat de Belgische staatsschuld moet worden afbetaald, wil de toekomstige rechtse regering de duur van de werkloosheidsuitkeringen beperken. De Brusselse OCMW’s schatten dat bijna 30.000 mensen die de komende twee jaar uitgesloten zullen worden van werkloosheidsuitkeringen mogelijk extra sociale bijstand zullen aanvragen. Het resultaat zullen duizenden extra dossiers zijn, met wellicht nog minder sociale werkers om ze te beheren. De slachtoffers blijven uiteindelijk de gebruikers en de werknemers.
De ACOD-LRB Brussel weigert te aanvaarden dat sommigen deze crisissituatie hanteren om hun eigen politieke agenda op te leggen door de OCMW’s – het enige patrimonium van diegenen die niets meer hebben – en de sociale werkers aan te vallen en door de meest precaire mensen voor te stellen als ‘profiteurs’. Werklozen uitsluiten heeft nog nooit iemand rijker gemaakt – integendeel.
De realiteit in de Brusselse OCMW’s is door iedereen gekend, maar ze is het gevolg van politieke keuzes waarbij sociale en fiscale rechtvaardigheid op het spel staan: terwijl de echte sociale fraude in België neerkomt op bijna 350 miljoen euro per jaar, bedraagt de belastingfraude 30 miljard euro per jaar (om nog maar te zwijgen van de belastingontduiking van bijna 400 miljard euro per jaar). Het echte doel van het rechtse beleid niet is om het geld te zoeken waar het zich bevindt (in belastingterugvordering van grote bedrijven bv.), maar om openbare diensten te onderfinancieren, werknemers en gebruikers onzekerder te maken, de arbeidsomstandigheden te verslechteren, de sociale zekerheid te ondermijnen… Het huidige en toekomstige bezuinigingsbeleid druist in tegen de belangen van de werknemers, verstikt onze OCMW’s en openbare diensten (bewuste onderfinanciering met het oog op eventuele privatisering?) en stelt een ware “jacht op de armen” in.
Onze eisen: een duurzame herfinanciering en betere arbeidsomstandigheden
Het gemeenschappelijke vakbondsfront heeft de afgelopen jaren op alle politieke niveaus onderstaande eisen gesteld. Het is zonder meer vijf voor twaalf!
- Invoering van een collectieve arbeidsduurverkorting tot 30 uur per week over 4 dagen
- Een duurzame herfinanciering van de OCMW’s door de gewestelijke en federale overheden
- Versterking van de ploegen om de werklast te verminderen en zo de kwaliteit van de dienstverlening en het welzijn van de werknemers te verbeteren, net als aanwerving van werknemers in de ondersteunende diensten (specifieke administratie, HR, IT, enz.).
- Vereenvoudiging en harmonisatie van de regelgeving van de verschillende autoriteiten met betrekking tot de werking van de OCMW’s en de wetgeving over het RMI (afschaffing van de GPMI-verplichting).
- 100% terugbetaling van het leefloon door de federale overheid.
- Herwaardering van functies en barema’s in de Brusselse lokale besturen
- Vaste benoeming van de werknemers om een eerlijke en neutrale dienstverlening te garanderen