Hoe kan Netanyahu, het gezicht en de architect bij uitstek van de genocide, worden gestopt? In de loop van zijn lange politieke carrière is hij er telkens in geslaagd om terug te komen wanneer hij in het nauw gedreven werd, meestal door een gevaarlijke stormloop die uiterst rechts aan de macht bracht. Naast de dood en vernietiging in Gaza, de Westelijke Jordaanoever en Libanon, betekent de huidige dynamiek ook de verarming van een groot deel van de bevolking in een theocratischer en autoritairder land, gevangen in een spiraal van eindeloze oorlog.
Artikel door Nicolas Croes uit de novembereditie van maandblad De Linkse Socialist
Het trauma van 7 oktober en de genocidale oorlog waren nodig om de massamobilisatie tegen wat werd gezien als een poging tot een “gerechtelijke staatsgreep” in de ijskast te zetten. Het protest was gericht tegen een wetsvoorstel dat de prerogatieven van het Hooggerechtshof beperkte ten gunste van het parlement. Het autoritarisme, de corruptie en de machtshonger van Netanyahu en zijn coalitie werden blootgelegd.
Na verloop van tijd werd het voor een meerderheid van de Israëlische bevolking duidelijk dat Netanyahu de onderhandelingen over de vrijlating van de gijzelaars systematisch en opzettelijk bleef dwarsbomen. Een staakt-het-vuren met terugtrekking van de Israëlische troepen zou de woede oproepen van de twee kleine extreemrechtse joodse partijen (goed voor 13 zetels in het parlement) die Netanyahu nodig heeft. Zijn meerderheid zou gebroken zijn en dan moet hij mogelijk voor een rechtbank rekenschap afleggen wegens corruptie of moet hij zich verantwoorden voor het bloedbad van 7 oktober.
Een Amerikaanse journalist, Gal Beckerman, beschreef de stemming op sommige bijeenkomsten van families van gijzelaars in het tijdschrift The Atlantic: “In een van de weekenden dat ik daar was, werd iedereen die had deelgenomen aan de militaire operaties in Gaza een ‘oorlogsmisdadiger’ genoemd.” Toen op 1 september bekend raakte dat zes Israëlische gijzelaars door Hamas waren gedood, kwam een mensenmassa op straat in de grootste betogingen ooit sinds de oprichting van de staat Israël. In dit protest was er een erg gemengd bewustzijn, met na decennia van anti-Palestijnse propaganda ook illusies in het zionisme en nog brutaler en gewelddadiger optreden. Een van de motieven achter de Israëlische terroristische aanval van 17 en 18 oktober – toen gelijktijdige explosies van elektronische apparaten in Libanon en Syrië meer dan 2.931 gewonden en 37 doden veroorzaakten – en achter de willekeurige bombardementen op Libanon, was om deze sfeer van protest te breken met een nieuwe oorlogszuchtige stormloop.
Polarisatie en radicalisering
Natuurlijk was dit niet de enige reden. De verschillende tactische manoeuvres maken deel uit van een bredere strategie van een “groot Israël”, dat door god aan het Joodse volk zou gegeven zijn. Sinds 28 augustus voert het Israëlische leger een grootscheepse operatie, onder het mom van “terrorismebestrijding”, die de Westelijke Jordaanoever in een waar oorlogsgebied heeft veranderd en tegen de hele bevolking gericht is. De Israëlische journalist Gideon Levy legt uit: “Tienduizenden hectaren zijn de afgelopen maanden onteigend en geplunderd. Er is nauwelijks nog een heuvel te vinden op de Westelijke Jordaanoever zonder Israëlische vlag of een buitenpost die op een dag een stad zal worden.” Jarenlang beweerde Israël dat zijn controle over de Westelijke Jordaanoever een tijdelijke militaire bezetting was en geen permanente burgerannexatie. De extreemrechtse minister van Financiën, Bezalel Smotrich van de zionistische partij Mafdal, ging echter over tot het opzetten van een burgerlijk bestuursorgaan voor de koloniale nederzettingen. Dit orgaan kreeg een “brede bevoegdheid.”
De radicalisering van de aanhangers van de regering kwam op 29 juli tot uiting in de bestorming van twee Israëlische militaire basissen (Sde Teiman en Beit Lid) door honderden joodse religieuze extremisten, jonge kolonisten en aanhangers van Netanyahu om te protesteren tegen de arrestatie van negen reservisten die beschuldigd werden van de verkrachting van een Palestijnse gevangene die in Gaza was gearresteerd.
Een van de uitdagingen bij het omgaan met deze radicalisering is de politisering van de beweging voor de vrijlating van gijzelaars. In zijn artikel geeft Gal Beckerman de woorden van een Israëlische activist weer: “Velen van ons smeken de leiders van de protestbeweging letterlijk om aan het Israëlische volk uit te leggen dat 7 oktober geen ongeluk was, dat het niet zomaar een knoeiboel was. Het was het onvermijdelijke resultaat van de strategie van rechts. En het is heel gemakkelijk om dat aan te tonen.” De leiders van de protesten weigeren echter een politieke argumentatie te ontwikkelen en beperken zich tot oppositie tegen Netanyahu, met het risico dat dit uitgebuit wordt door extreemrechtse krachten die nog bloeddorstiger zijn dan hijzelf.
Een samenleving met een façade van eenheid
De Israëlische samenleving is geen monolithisch blok. Reeds voor 7 oktober 2023 leefde meer dan een kwart van de bevolking in armoede. Geconfronteerd met economische moeilijkheden koos Netanyahu voor een vlucht vooruit door de afgelopen 20 jaar consumptie op basis van krediet aan te moedigen. “Veel gezinnen kunnen hun leningen niet meer terugbetalen,” verklaart Jacques Bendelac, professor emeritus aan de Hebreeuwse Universiteit van Jeruzalem. “Het land zakt weg in een recessie zoals het in geen twintig jaar heeft meegemaakt,” legt hij uit.
Natuurlijk is dit alles niet te vergelijken met de helse moeilijkheden, vernietiging en dood waar de Palestijnse en Libanese massa’s mee te maken hebben. Maar de tegenstellingen in de Israëlische samenleving, in het bijzonder op het vlak van klasse, zijn cruciaal om het hart van de doodsmachine van de Israëlische staat te raken. Dit betekent natuurlijk niet dat we moeten wachten op de ontwikkelingen daar.
Processen in de regio hebben steeds een impact binnen de grenzen van Israël. Toen in 2011 heel Noord-Afrika en het Midden-Oosten een ongekende golf van massamobilisaties kende na de revoluties in Tunesië en Egypte, was er ook in Israël een ‘tentbeweging’ tegen de onzekerheid. Dat was toen de grootste sociale mobilisatie sinds de oprichting van de staat Israël. De redenen voor de woede, de onzekerheid van het leven en de repressie, zijn nog lang niet verdwenen. Daarbij komt de oprechte sympathie van de massa’s in de regio voor de Palestijnse zaak, op een moment dat veel autoritaire regimes, waaronder Egypte en Jordanië, zich medeplichtig en verwijtbaar volgzaam opstellen tegenover Israël. Alleen in een nieuwe revolutionaire massabeweging, die de strijd voert tot in het hart van het systeem van kapitalistische uitbuiting, zal de oplossing worden gevonden voor de vele nationale kwesties van deze regio die kunstmatig opgedeeld werd door het westerse imperialisme.
