Harland & Wolff staat op enkele dagen van een faillissement waardoor 130 jobs in gevaar zijn. De arbeiders van de scheepswerf in Belfast – leden van de vakbonden Unite en GMB – begonnen met een bezetting. Ze eisen de nationalisatie van de scheepswerf om de toekomst veilig te stellen. De bredere vakbondsbeweging en de werkenden moeten zich achter deze arbeiders scharen om de jobs en vaardigheden op deze iconische site te vrijwaren voor de komende generaties.
Het Irish Congress of Trade Unions zou onmiddellijk een grote demonstratie moeten organiseren ter ondersteuning van de eis van de arbeiders van Harland & Wolff, maar ook ter ondersteuning van ambtenaren, gezondheidswerkers en medewerkers van vrijetijdscentra die strijden tegen lage salarissen en aanvallen op de arbeidsvoorwaarden. Zo kunnen al deze strijdbewegingen met elkaar verbonden worden.
De recente aankondiging dat het bedrijf failliet dreigde te gaan nadat de eigenaars er niet in slaagden een akkoord te bereiken met hun crediteuren, gaf aanleiding tot grote bezorgdheid, niet alleen bij het personeel zelf, maar in de hele gemeenschap. Het verlies van meer jobs en vaardigheden zou een zware klap zijn. Belfast heeft al meer dan vierhonderd jaar een scheepsbouwindustrie, met een van de beste diepwaterhavens ter wereld en een eersteklas, geschoolde beroepsbevolking.
Neen tegen verlies van vaardigheden
Als er geen koper kan worden gevonden, is de logica van de kapitalistische markt dat deze hooggekwalificeerde en in vakbonden georganiseerde jobs verloren gaan. Noord-Ierland wordt overal ter wereld voorgesteld als de beste plaats om in het Verenigd Koninkrijk te investeren vanwege de lage lonen. Callcenters en horecabanen domineren. De dienstensector is goed voor ongeveer 80 procent van de jobs. Deze zijn overwegend laagbetaald en onzeker. Ze bieden weinig uitzicht op langdurige en stabiele werkgelegenheid. Het verlies van gekwalificeerde banen op de scheepswerf zal onmiddellijk en voor de komende generaties voelbaar zijn.
Het kapitalisme heeft geen oplossing voor de crisis in de verwerkende industrie
De scheepswerf verkeert al enkele jaren in een crisis en ziet de winstgevendheid dalen. De omzet daalde van 67 miljoen pond in 2015 naar 8 miljoen pond in 2016. Het personeelsbestand is voortdurend ingekrompen. De scheepswerf is overgegaan van het bouwen van schepen naar het repareren van schepen, maar ook het bouwen van offshore windturbines en projecten die verband houden met offshore olie- en gasboringen.
De dreiging voor de scheepswerf is helaas niet de eerste in zijn soort de afgelopen jaren. We hebben de sluiting van de JTI Gallaghers en Michelin-fabrieken gezien, die een verwoestende klap hebben toegebracht aan de arbeidersgemeenschappen in Ballymena. De lokale politici zijn niet effectief geweest in hun pogingen om jobs te redden. Ze baseren zich op een neoliberale visie van lage lonen, waarbij ze zich richten op directe buitenlandse investeringen. Als zodanig bieden zij geen strategie voor het behoud van geschoolde jobs. Ze aanvaarden de logica van de kapitalistische markt en hebben daarom geen oplossing als ze geconfronteerd worden met de beperkingen ervan.
Nationaliseren van de scheepswerf
De vakbond heeft terecht van meet af aan om nationalisatie van deze dreiging gevraagd. Susan Fitzgerald, lid van de Socialist Party en vakbondssecretaris van Unite, verwoordde het kort en bondig: “Harland & Wolff heeft het grootste droogdok van het Verenigd Koninkrijk, het is de afgunst van scheepswerven in heel Europa en de Britse regering moet kijken naar de nationalisering van de werf om de vaardigheden te beschermen die Harland & Wolff vandaag heeft voor de toekomst.”
Nationalisatie mag geen pleisterwerk zijn om het tij te keren totdat er een nieuwe koper is gevonden. Om de aanwezige kennis en vaardigheden veilig te stellen en een economie te ontwikkelen die is afgestemd op de behoeften van de meerderheid, is het noodzakelijk dat de scheepswerf wordt genationaliseerd en permanent onder democratisch toezicht wordt geplaatst, en niet wordt teruggegeven aan particuliere bedrijven die zich alleen maar zorgen maken over hun winstmarges. De bazen worden gedreven door onmiddellijke winstgevendheid op korte termijn en zijn niet in staat om de industrie op een duurzame manier te plannen en te ontwikkelen.
Vecht voor elke job
De enige kracht die de werf kan redden is de arbeidersklasse. We kunnen niet rekenen op politici die eerder geen enkele weg vooruit hebben aangeboden, noch op de werkgevers die de scheepswerven aan de grond hebben gezet. De SNP overwoog in Schotland om de scheepswerf van Clydeside Ferguson te nationaliseren om de werkgelegenheid te beschermen. Dit was na enorme druk van de arbeiders. Nationalisatie en de bescherming van jobs op de lange termijn kunnen alleen worden afgedwongen op basis van ernstige en aanhoudende strijd door de arbeiders en de lokale gemeenschappen.
De recente verkiezing van Boris Johnson tot leider van de Tories en zijn aanstelling als nieuwe premier betekent een voortzetting van de aanvallen van de Tories op de arbeidersklasse, als het van Johnson zelf afhangt. Hij is echter niet in een sterke positie aan de macht gekomen. Zijn regering is zwak en verdeeld. Een ernstige mobilisatie van de vakbonden kan aanzienlijke concessies afdwingen.
Eenheid in strijd voor de toekomst
Het verlies van meer degelijke jobs zou een verdere klap betekenen voor de toekomst van onze jongeren. Het is mogelijk om jongeren die vechten voor hun toekomst in contact te brengen met arbeiders die vechten om hun jobs te verdedigen. We moeten de vaardigheden op de scheepswerf voor de productie van apparatuur voor hernieuwbare energie gebruiken om te helpen bij de overgang naar een groene economie die voldoet aan de behoeften van de mensen en de planeet, niet de miljardairsklasse.
Socialistisch alternatief noodzakelijk
Vooral het onvermogen van het kapitalisme om in de behoeften van mensen te voorzien – of het nu gaat om fatsoenlijk werk, huisvesting of het waarborgen van de duurzaamheid van de planeet – is pijnlijk duidelijk. Er zijn enorme middelen aanwezig in onze samenleving, waarbij biljoenen euro op internationaal niveau niet worden geïnvesteerd, terwijl de werkenden en hun gezinnen het moeilijk hebben. Deze rijkdom en de vaardigheden van werkende mensen moeten op een geplande en democratische manier worden gebruikt om iedereen ten goede te komen. We hebben een socialistische economie nodig, om in de behoeften te voorzien, niet om winst te maken voor een paar superrijken.
